Zarz Ryz Finans R17S5

17. Pomiar ryzyka odmowy zapłaty i zarządzanie tym ryzykiem 535

Ogólne efekty portfelowe

W przypadku pożyczek efekty portfelowe uwidaczniają się w taki sposób, że łączna ekspozycja jest mniejsza od sumy ekspozycji jednostkowych. Odmowy zapłaty w transakcjach na instrumentach pochodnych mają nieco inny charakter, toteż efekt portfelowy ujawnia się wyraźniej.

Na marginesie

Porównanie prawdopodobieństwa odmowy zapłaty w przypadku swapu i pożyczki

Analogia pomiędzy pożyczkami a swapa-mi, która byia tak użyteczna przy analizie ewolucji i wyceny swapów, jaką przeprowadziliśmy w rozdziale 10, okazuje się niestety nieprzydatna, gdy chcemy się przyjrzeć ryzyku kredytowemu. Istnieją naszym zdaniem trzy główne różnice pomiędzy implikacjami odmowy zapłaty w przypadku pożyczek i swapów.

Po pierwsze, kwota główna swapu nic jest narażona na ryzyko; wskazywaliśmy już, że ma ona charakter tylko teoretyczny. Istotnym składnikiem ryzyka kredytowego w przypadku pożyczki jest natomiast możliwość niespłacenia kwoty głównej.

Po drugie, okresowe przepływy netto gotówki, które w dniach rozliczenia wypłaca się lub otrzymuje na mocy kontraktu swapowego, są proporcjonalne do różnicy stóp (na przykład w swapic procentowym płacimy lub otrzymujemy kwotę obliczoną na podstawie różnicy pomiędzy stopą procentową stalą a stopą zmienną). W przypadku pożyczki natomiast kwoty płacone lub otrzymywane (w terminach rozliczenia) są określone przez poziom stóp (np. zaciągając pożyczkę o stopie zmiennej lub udzielając jej, odpowiednio płacimy lub otrzymujemy kwoty obliczone według zmiennej stopy procentowej). Okresowe przepływy gotówki związane z kontraktem swapowym muszą zatem być mniejsze od przepływów związanych z analogiczną pożyczką.

Po trzecie, odmowa zapłaty w przypadku swapów wymaga równoczesnego spełnienia dwóch warunków, podczas gdy odmowa zapłaty w związku z pożyczką następuje wtedy, gdy spełniony jest tylko jeden warunek. Aby firma odmówiła spłaty pożyczki, wystarczy, by znalazła się w kłopotach finansowych. Odmowa zapłaty należności związanych ze swapem wymaga, by jedna ze stron była w kłopotach finansowych, a wartość pozostałej do rozliczenia części swapu musi być dla niej ujemna. Prawdopodobieństwo odmowy zapłaty w przypadku swapu ma więc charakter łączny - obejmuje prawdopodobieństwo, że wartość swapu będzie dla danej strony ujemna, oraz prawdopodobieństwo, że strona ta znajdzie się w kłopotach finansowych. Prawdopodobieństwo sumy zdarzeń (dla swapu) jest więc mniejsze niż prawdopodobieństwo jednego zdarzenia (dla pożyczki).