Zarz Ryz Finans R17T5

17. Pomiar ryzyka odmowy zapłaty i zarządzanie tym ryzykiem 545

Poza Stanami Zjednoczonymi zagadnienie prawnej egzekwowalności umów kompensacyjnych nie przedstawia się tak prosto. Komisja Lamfalussy’ego ds. Międzybankowych Rozwiązań Kompensacyjnych w raporcie z 1990 roku stwierdziła, że dwustronne umowy ogólne najprawdopodobniej są egzekwowalne w krajach, których ustawodawstwo jest dostosowane do zaleceń porozumienia bazylejskiego z 1988 roku. Międzynarodowe Stowarzyszenie Swapów i Instrumentów Pochodnych uzyskało opinie prawne z Belgii, Francji, Holandii, Japonii, Kanady, Niemiec, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoch, które wskazały, że klauzule kompensacyjne w dwustronnych umowach ogólnych powinny być przestrzegane w każdym z tych krajów. Niestety jednak konstruowanie prawnie wiążących umów kompensacyjnych, uwzględniających sprzeczne niekiedy struktury prawne różnych krajów, pozostaje często w sprzeczności z próbami standaryzacji takich umów. Trzeba ponadto zauważyć, że ponieważ przypadki bankructwa firm działających na rynku instrumentów pochodnych są bardzo nieliczne, aprioryczne opinie prawne nie dają pełnych gwarancji bezpieczeństwa, zwłaszcza gdy chodzi o instrumenty bardziej egzotyczne i kraje, w których wymowa precedensu prawnego jest mniej jednoznaczna. Czynniki regulacyjne wyrażały też troskę o egzekwowalność umów kompensacyjnych w wypadku międzynarodowego kryzysu finansowego, który' miałby potencjalnie szerokie skutki systemowe.

Choć egzekwowanie dwustronnych umów kompensacyjnych może być dość kosztowne i trudne, zyskują one coraz większą popularność jako natychmiastowy środek zaradczy na ograniczenia kredytowe, zwłaszcza w sytuacji, w której wielostronne izby rozrachunkowe pojawią się - jak się wydaje - dopiero za rok czy dwa lata. Do czasu wprowadzenia ściślej zestandaryzowanych dokumentów standardowe dwustronne umowy' kompensacyjne były zazwyczaj dokumentami dostosowanymi do potrzeb umawiających się stron lub nieco zmodyfikowanymi wersjami ogólnej umowy Międzynarodowego Stowarzyszenia Swapów i Instrumentów Pochodnych, które stanowiły przedmiot negocjacji pomiędzy radcami prawnymi kontrahentów. W miarę wzrostu popularności dwustronnych umów kompensacyjnych pojawiają się dokumenty coraz ściślej odpowiadające pewnym standardom. Międzynarodowe Stowarzyszenie Swapów i Instrumentów Pochodnych wypracowało standardową umowę dwustronnej kompensacji przez likwidację, stanowiącą element tak zwanej wielopro-duktowej umowy ogólnej, nad którą prace ostatnio ukończono. Na rynku stosuje się również inne umowy zawierające klauzule kompensacyjne, do których zaliczają się między innymi: międzynarodowa ogólna umowa rynku opcji walutowych (International Currency Options Market Master Agreement, ICOM), ogólna umowa transakcji kursowych, umowa PSA dla opcji obligacyjnych