page0861

853

Saioir.on

niczne; 5) Szaare Neimah, o akcentach i znakach tonicznych (Negihot) trzech ksiąg biblijnych: Hijoba, Przypowieści Salomona i Psalmów Dawidowych. Pisemko to ważne, oprócz poprzedniogo wydania, wydrukowane zostało na końcu grammatyki hebrejskiej Jehudy Loba Ben Zew (w Królewcu, 1859 roku), wraz z uwagami nad n.em Salomona Dubno (ob.).    F. Sir.

Salomon (Gotthold), Izraelita, doktor filozofii i kaznodzieja w Hamburgu, urodzony 1784 r. w Sondersleben w Anhalt-Dessan. Odebrawszy u rodziców ściśle religijne wychowanie i wprowadzony w dzieciństwie przez swego wuja rabma Meister w naukę Talmudu, powziął tak dalece popęd do religijnego ma-rzycielstwa, iż nietylko wszelkie przepisy rabiniczne skrupulatne zachowywał, ale nawet nałożył na siebie takie praktyki, które do zakresu ascetyzmu należą, a żadna inna w iedza nad talmudyczną me miała u mego znaczenia. Później dopiero zmiana w tiybie nauki nadała jego umysłowi inny kierunek. W roku bowiem 1798 uczęszczali zaczął do giinnazyjum dla studjujących teologiję Izraelitów w Dessau, gdzie obok Talmudu, stanowiącego główny przedmiot wykładu, obeznał się z klassyczną literaturą języka francuskiego, a szczególniej z dziełami żydowskich racyjonalistów Majmonidesa i Aben Ezry, przez które nabył liberalniejszego pojęcia o Piśmie Swięrem i innego poglądu na judaizm. W r. 1802 został nauczycielem w głównej i wolnej szkole (obecnie Franzschule zwanej) w Dessau i przez 15 lat w tymże zakładzie poświęcał się zawodowi pedagogicznemu. W latach 1810—11 miewał tamże biblijno-reli-gijne prelekcyje, a powodowany zaniedbamem w owym czasie u Żydów religijnego ukształcema płci żeńskiej, zamieścił w czasopiśm.e: Smamifk listy, pod tytułem: Briefe an eift achtungswurdiges Frauenzimmer jiidischer Rehgion i miew^rał w tym przedmiocie publiczne odczyty, wydrukowane w roku 1810 w Lipsku, pod tytułem Selimas Stand en der Weihe. Poznawszy zaś niedostateczność tych rozpojedyiiczonych usiłowań, starał się swojem pismem? Licht und Wahrheit o der iiber die Umbildung' des israelitischen hulfus (Lipsk, 1813), wykazać konieczność i prawnosć ogólnej reformy. Po zreformowaniu w r. 1816 w Hamburgu żydowskiej służby Bożej i wzniesieniu odpowiedniej synagogi, powołany został Salomon \y r. 1819 do tegoż miasta na kaznodzieję i w swym nowym zawodzie świetną i błogiego wpływu pełną działalność rozwinął. Pisma jego, oprócz wyżej wspcmnionyeh, są: Die Propheten Haggai und Zacharia iibersetzt nebst Kommmtar (Dessau, 1805); Die acht Ab-schnitle des Maimonides (Dessau, 1819), jestto psychologiczna rozprawa prze-tłómaczona z rab.niczno-hebrejskiego na język niemiecki; Lebensgeschichte des Moses Pkifippson Lehrer an der Hauptsckule zu Dessau (Dessau, '•814); Der Charakter des Judenthums nebst Betemhtungen der unfangst gegen die Jaden non Raks und Fiies erschienenen Sebriften (2-ie wyd. Dessau, 1817); Predigten om neuen israelitischen Tempel zu Hamburg gehalten (trzy zbiory, Hamburg, 1820—25); Sammlung der neuesten P?’edigfen im neuen Tempel zu Hamburg (Hamburg, 1826--27, trzy zeszv*y); Denkmal an Muses Mendelssohn (Hamburg, 1829): Festpredigten (Hamburg, 1829); Biólische Le-bensgemalde in Predigten (trzy części, Hamburg, 1835—40); Briefen aus Helgoland (Hamburg, 1835); Deutsche Volks-und Scku/bibel aus dem maso-retischen Texle 'iibersetzt (Altona, 1837). Pracą tą autor wielką położył dla swoich współwyznawców zasługę. Nadio zamieścił wiele rozpraw^r w czasopismach: Sulamith, Jedidia i wydawał z radzcą kościelnym Meyerem w Sztut— gardzie: Magazin zsraeliiischer Festpredigten und Casualreden. F. Str.