page0850

842

Sallet — Salin

nę religii W podobnej myśli zwrócił się on także potem i dc polityki, a przez to nabył różnorodnych wiadomości. Wydał różne poezye, epigraimnata, heroiczną epopeję Die wahnsiutiige Flasche i t. p. Głownem zaś jego dziełem jest: Laienemngelium (Wrocław, r. 1847). Idąc za słowami Nowego Testamentu, tak że ich używał za temata do pojedynczych poezyj, autor w utworze tym udoskonalenie człowieka przedstawia jako najwyższe zadanie chrześcijaństwa i w tym celu zaprowadzić pragnie nowy system moralności. Całość sprzeciwia się rzeczywistemu chrystyjanizmowi Kościoła, od którego Salles w ostatnich latach życia trzymał się zdaleka, ale i religijni przeciwnicy zdań jego, muszą mu przyznać najczyściejsze chęci, poważne przedstawienie i przeprowadzenie idei, oraz liczne piękności poetyczne. W blizkim związku z tem dziełem zostaje traktat wydany po śmierci autora p t.: Die Atheisten und Gottlosen unserer Zeit (Lipsk, r. 1844; Hamb. r. 1852), wktórem autor przedstawia pietyzm jako prawdziwy ateizm. Wszyscy bezwarunkowo przyznają mu wielką zdolność i niezmordowaną dążność do szczytności. Wszystkie pisma jego wyszły w pięciu tomach (Wrocł. r. 1845).

Sallustyjusz (Ca ais SaUustius Crispus), znakomity historyk rzymski, ur. r. 86 przed J. Chr. w Amiternum, w kraju Sabinów', potomek znacznej rodziny plebejuszowskiej, wychowanie odebrał staranne i w'czesne już okazywał zamiłowanie do studyów' historycznych, nad czern jednak górowała mnbi-cyja błyszczenia w życiu publicznem. Pierwszy jego występ wiał miejsce w epoce tryjumwiratu Pompejusza, Cezara i Krassa; będąc trybunem ludu roku 52, w gwałtownych mowach napastował prywatnego swojego nieprzyjaciela Milona. Wszakże już r. 50 cenzor Appius CJaudius Pulcher usunął go z senatu, zapewne za przyjaźń w jakiej zostawał z Cezarem; za wybuchem w ojny domowej, Cezar też wyjednał mu powrót do tego ciała w charakterze kwestora. Cezarowi towarzyszył Sallustyjusz następnie do Afryki, za co po ukończonej wojnie mianowany został prokonsulem nowej prowincyi Numidyi. Pódczas tego urzędowania, Sallustyjusz nie był wolnym od zarzutu chciwości, gdyż powróciwszy z Numidyi posiadał wielki bogactwa i nabył willę Cezara w Tyburze, oraz przepyszny ogród pod Kwirynalem, ulubione później miejsce pobytu cesarzy. Jak wiec w młodszych latach ściągnął na siebie zaszczyt niemoralności, tak teraz popadł w podejrzenie zdzierstwa. Oddalony od spraw' publicznych, w ostatnich latach życia aż do śmierci (>. 35 przed J. Ch.) zajmował się wypracowaniem swoich dzieł historycznych. Z pomiędzy nich naj-ważniejszem była Historyja Rzymu, od śmierci Sylli do spisku Katyliny, ale zachowana tylko w nielicznych fragmentach; posiadamy jednak w całości dwie mniejsze prace Sallustyjusza. z epoki dawniejszej, De bello Jugurfhino i De conjuraUone Cafilim/e. Oba te dzieła dowodzą dokładnego studyjum historyków i mówców greckich i rzymskich szczególnie Tucydydesa, którego obrał sobie za w^rzór, oraz podają rzetelny obraz rozterek i upadku wielkiej rze-czypospolitej rzymskiej. Język .ego mniej potoczysty niż Cezara lub Cycerona, zaleca się troskliwym doborem wyrażeń, szlachetną prostotą i jędrną zwięzłością. Najlepszą i najdokładniejszą edycyję w^rraz z fragmentami, wydał Kritz (Lipsk, r. 1853).    R Ii. L.

SaSm. Do czasów’ rewolucyjnej wojny francuzkiej, tak nazywały się dwa hrabstwa niemieckie: uksiąźecone hrabstwo Obersalm z miasteczkiem Salm w Wasgau, tudzież hrabstwo Nidersalm w Ardenach. Starożytny ród hrabiów Sahn, który hrabstwo posiadał, dw^raj synowie hrabiego Teodoryka w 1040 podzielili na dw'ie linije. Obersalm otrzymał Henryk, którego potomkowie