PICT0091 (7)

Jak pisać wypracowanie

Praca z wierszem - analiza i interpretacja

Już wiadomo, od czego zacząć (omówiliśmy to w poprzednim numerze), czyli - tytuł i temat omówione, gatunek sprawdzony, ewentualne dopiski, dedykacje, konteksty biograficzne ustalone. Określony typ liryki i podmiot liryczny - wiemy, co kto mówi w jakiej sytuaq'i. Teraz punkt następny - czyli czytamy wers po wersie, strofa po strofie. Najlepiej całostkami znaczeniowymi - obraz za obrazem, wyznanie za wyznaniem. Często takie segmenty sensów pokrywają się z podziałem graficznym utworu. Każdą całostkę:

1.    Interpretujemy - czyli notujemy sens, znaczenie, przesłanie.

2.    Analizujemy - badamy, jakich zabiegów użył poeta, jakim sposobem osiągnął swój cel - sformułował daną myśl mową wiązaną, a nie zwyczajnie. W końcu o to chodzi w poezji.

Przykład:

Stepy akermańskie,

Adam Mickiewicz

Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu,

Wóz nurza się w zieloność

i jak łódka brodzi; Śród fali łąk szumiących,

śród kwiatów powodzi, Omijam koralowe ostrowy

burzanu.

To pierwsza strofa słynnego wiersza z cyklu Sonety krymskie. Wiadomo więc, że gatunek to sonet (przy całym utworze doskonale widać budowę sonetu i podział na strofy opisowe i refleksyjne). Podmiotem lirycznym jest podróżnik wędrujący po stepie akermańskim, zapisujący swoje doznania. Wypowiada się w pierwszej osobie - jest to liryka pierwszoosobowa. Czy jest to sam Mickiewicz? W przypadku tego utworu można napisać, że tak. Uprawnia do tego znajomość biografii: wyprawa rzeczywiście miała miejsce, nawiązania do Litwy - bardzo osobiste refleksje upoważniają do takiego wniosku.

Co opisuje podmiot?

Krajobraz stepu. Oczami poety oglądamy malowniczą urodę krajobrazu. Jest to jednak obraz poetycko przetworzony, zdradza uczucia podmiotu.

buduje nastrój. Jak to się dzieje? A właśnie poprzez dobór środków poetyckich:

*    „suchego przestwór oceanu”

-    przenośnia i zarazem oksy-moron. Ocean nie może być suchy. Step widziany jako ocean - to metafora oparta na podobieństwie ogromu żywiołu, podkreśla potęgę natury

*    „wóz nurza się w zieloność”

-    znów przenośnia, która akcentuje motyw wody - bo w oceanie można się nurzać, bardziej niż w trawie

•    „jak łódka brodzi” - porównanie wozu do łodzi kontynuuje całość metafory - ocean - step

*    fala ląk; powódź kwiatów -jak wyżej

•    „koralowe ostrowy” - to z kolei epitet podporządkowany poetyckiemu pomysłowi; koral także kojarzy się z przestrzenią morską

i rymy - przeplatane, żeńskie

•    rytm - regularny

Opis poetycki stepu opiera się na metaforach, porównaniu i epitetach. Ten fragment jest dobrym przykładem na to, że poeta nie musi podejmować trudnego tematu, może po prostu opisać pejzaż - lecz tak jakby malował go od nowa. Przez metaforę oceanu uzyskuje tu Mickiewicz nastrój - płynąć przez łąki to jednak co innego, niż jechać. Stwarza też twórca atmosferę czarodziejską- krzew zmienia się w koralowe ostrowy. W poezji wszystko jest możliwe.

W strofach znajdziesz...

Środki fonetyczne:

| onomatopeje - to wyrazy dźwiękonaśladowcze; wszelkiego rodzaju dźwięki, szumy, wyrazy naśladujące dźwięki

| rymy - fonetyczne podobieństwo ostatnich wyrazów w wersie

•    rytm - regularny rozkład akcentów w wersach nadaje tekstowi rytmiczność

Środki składniowe:

i powtórzenia zdań lub członów zdaniowych

| inwersja - poprzestawiany szyk zdania

*    anafora - powtórka danego wyrazu na początku wersów

•    epifora - powtórka wyrazu na końcu wersów

*    pytania retoryczne

fi