PICT2484

J. Tektonika tkoi osad mych

Tefctonrka płytowa. monoklinalna i pionowa mają wspólną cechę polegającą na tym, iż powienxhme stropów i spągów' tych warstw są płaszczyznami, a różnią się między sobą kątami nachylenia w- stosunku do powierzchni poziomej (ryc 4).

J. Tektonika tkoi osad mych

Ryc 4. Ułożenie warstw a* pylone. b-monoklmalne.c* pionowe

Poziome czyli płytowe ułożenie warstw skalnych jest charakterystyczne dla warstw

1 • •    iIr

niezaburzonych przez ruchy skorupy ziemskiej. Jest ono zatem ułożeniem pierwotnym. Pozostałe rodzaje tektoniki skał osadowych wywołane siłami wewnętrznymi noszą nazwę deformacji tektonicznych, należą tu tektoniki: monoklinalna, pionowa, fałdowa i zrębowa.

Rozróżniamy deformacje tektoniczne ciągle, gdy nie następuje przerwanie ciągłości warstw (tektonika monoklinalna, pionowa, fałdowa) i deformacje nieciągłe (tektonika zrębowa).

Podstawowym elementem tektoniki fałdowej są fałdy czyli wygięcia warstw składające się z części wypukłej czyli antykliny (siodła) i części wklęsłej czyli svnklinv (łęku). Elementy i typy fałdów ilustrują ryciny 5-7.

Ploaatmę

/ osiową

uerotoii

Ryc. 5. Elementy fałdu

Ryc. 6. Rodzaje fałdów w zależności od położenia płaszczyzny osiowej fałdu

1 -fałdy normalne. 2-faIdy Kokhnahu. 3 -fałdy wachleozotoc, 4 -fałd skrzynkowy

Ryc. 7. Rodzaje fałdów w zależności od wzajemnego ułożenia skrzydeł

I - fałdy normalne. 2 • fałdy izokhnatne. 3 - fałdy wachlarzowe. J - fałd szkrzynkouy

Zaburzone i wewnętrznie pofałdowane masy skalne wypchnięte ze swego pierwotnego położenia pod wpływem nacisku bocznego i przesunięte niekiedy na setki kilometrów - noszą nazwę plaszczowin (np. płaszczowiny w Karpatach Zachodnich) • co ilustruje rycina 8.

Ryc. 8. Elementy płaszczowiny