PICT2497

44

JCy

5. TERASY RZECZNE

j§ /. Typy teras rzecznych

Terasy rzeczne są to spłaszczenia ograniczone krawędziami, wycięte w skalach dna doliny. Każda terasa rzeczna powstaje w wyniku rozdęcia płaskiego dna doliny (najczęściej płaskodennej lub nieckowatej) przez wody rzeczne i składa się z trzech elementów:

•    równiny terasy stanowiącej fragment płaskiego dna doliny rzecznej,

•    stoku terasy stanowiącego zbocze odmłodzonej częśd doliny oraz

•    załomu oddzielającego równinę od stoku terasy.

Ze względu na materiał, w którym wycięta jest forma terasy wyróżniamy: t. skalistą (erozyjną)

1 skalisto - osadową (erozyjno-akumulacyjną) t. osadową (akumulacyjną)

Terasa skalista jest to fragment dna doliny wycięty w litej skale podłoża. Można tu wyróżnić terasy skaliste: proste, wycięte i kopalne (ryc. 35).

c

Ryc. 35. Typy teras skalistych: a - prosta, b - wycięte, c - kopalna

Terasa skalisto-osadowa powstaje na skutek rozcięcia zarówno osadów rzecznych (aluwiów) poprzednio przez rzekę zgromadzonych w dnie doliny, jak i skalistego podłoża (ryc. 36).

Ryc. 36. Terasa skalisto-osadoua I. 2. 3 - kolejne poziomy dna doliny

Terasa osadowa powstaje w wyniku rozcięcia zakumulowanego poprzednio w dnie doliny materiału rzecznego. Wśród teras osadowych wyróżnić można kilka typów (ryc. 37). Terasa wafla polega na jednorazowym rozcięciu pokrywy osadowej, terasy wvcie/e powstają wskutek nierównomiernego rozcinania osadów, terasy włożone są związane z kolejnymi fazami ainimnimj; i erozji, terasy kopalne powstają przez przykrycie istniejących teras akumulacyjnych osadami młodszymi.

a    b

Ryc. 37. Typy teras osadowych: a - prosta, b * wycięte, c - włożone, d - kopalna

5.2. Rekonstrukcja rozwoju rzeźby w oparciu o analizę teras

Badanie teras rzecznych pozwala na odtworzenie rozwoju doliny (ryc. 38). Rekonstrukcja kolejnych faz pracy rzeki wzajemnie po sobie następujących, tj. erozji i akumulacji, pozwala wnosić o przebiegu ruchów górotwórczych, zmianach położenia bazy erozyjnej i zmianach klimatu.