prawo wykłady (32)

Proces cywilny.

W stosunkach cywilnoprawnych prawu jednego podmiotu odpowiada obowiązek drugiego podmiotu tego stosunku zobowiązaniowego, którego charakter jest „prywatny”, a status prawny obydwu podmiotów jednakowy, co oznacza, że żadna ze stron nie ma wobec drugiej strony uprawnień władczych. Z tych przyczyn, jeżeli podmiot obowiązku nie chce dobrowolnie go wykonać, to uprawnienie drugiej strony tego stosunku prawnego nie zostanie zrealizowane. W takiej sytuacji pozostaje jedynie udać się pod ochronę sądu, który po wyjaśnieniu sprawy wydaje wyrok, w którym nakazuje zobowiązanemu wywiązanie się z ciążących na nim obowiązków. Potrzeba zwrócenia się do sądu może zaistnieć także w sytuacji, gdy strony nie mogą uzgodnić stanowisk, albo chcą sądowego potwierdzenia przysługujących im praw lub uksztahowania tych praw.

Funkcja postępowania cywilnego polega na realizacji norm prawa materialnego dotyczących spraw cywilnych (regulowane kodeksem cywilnym - k.c.) za pomocą kodeksu postępowania cywilnego (Lp.c.), który określa prawa i obowiązki stron, innych podmiotów w postępowaniu toczącym się przed sądem, sposób działania sądu przy rozstrzyganiu spraw z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy k.p.c. stosuje się na mocy ustaw szczególnych.

Podmioty procesu cywilnego:

Sąd, który musi być właściwy miejscowo (terytorialna kompetencja do rozstrzygnięcia danej sprawy, np. który z sądów rejonowych), rzeczowo (który rozpatrywał będzie daną sprawę) instancyjnie(sąd właściwy jako sąd I instancji).

Strony, tj. powód czyli osoba wnosząca pozew do sądu, pozwany czyli osoba przeciwko której wnosi się pozew. Po stronie powoda i pozwanego może wystąpić więcej niż jedna osoba, wówczas zachodzi współuczestnictwo procesowe.

Zdolność sądowa stron określą kto może być stroną w procesie, czyli w prawie polskim są to osoby fizyczne (ludzie), osoby prawne (np. spółdzielnie, spółki akcyjne, związki zawodowe), a także organizacje dopuszczone do działania w procesie cywilnym, choćby nie posiadały osobowości prawnej.

Zdolność procesowa oznacza możliwość podejmowania czynności procesowych w postępowaniu cywilnym. Zatem nie każda osobą która posiada zdolność sądową ma automatycznie zdolność procesową np. osoby do 13 roku życia nie posiadają w ogóle zdolności do czynności prawnych.

Zdolność postulacyjna oznacza możliwość samodzielnego podejmowania czynności procesowych, zatem osoby nieme, nie znające języka urzędowego, którym posługuje się sąd nie mają tej zdolności, stąd procedować mogą wyłącznie za pośrednictwem pełnomocnika. Legitymacja procesowa to szczególne uprawnienie podmiotu wynikające z przepisów prawa materialnego, które określają czy podmiot jest uprawniony czyli legitymowany do występowania jako strona w procesie toczącym się w konkretnej sprawie, np. w sprawie o odszkodowanie powodem może być konkretny poszkodowany a nie ktokolwiek, a pozwanym tylko ta osobą na której ciąży obowiązek do naprawienia szkody. Brak legitymacji procesowej skutkuje oddaleniem powództwa przez sąd.

Współuczestnictwo w sporze - powstaje, gdy po jednej lub po obu stronach procesu występuje wielość podmiotów - interwencja główna, która polega na tym, że interwenient może wystąpić z roszczeniem o rzecz lub prawo, o które toczy się spór między stronami. Ma ona na celu zapobieganie sprzeczności orzeczeń, ułatwianie, przyspieszanie wydania rozstrzygnięć oraz zmniejszenie kosztów procesu.

Interwencja uboczna - kto ma interes prawny, aby sprawa została rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron może w każdym stanie sprawy aż do zamknięcia rozprawy w II instancji przystąpić do tej strony. Zmierza ona do zapewnienia osobie trzeciej możliwości udziału w

1