PICT4914

122 Metody nauczpnia

zasadniczą i końcowa. Może też służyć jako forma utrwalania wiedzy, może pełnić funkcje porządkująca uzyskana wiedze w kilku poprzednich zajęciach.

Obok metod wspominanych i częściej stosowanych występują także opis i wyjaśnienia wplatane w tok innych zajęć dydaktycznych łub oświatowych.

Opis jest charakterystyką przedmiotów, zjawisk, faktów, osób. Stosowany jest wówczas, gdy uczący nie znają jakiegoś przedmiotu, zjawiska ani na podstawie własnych doświadczeń, ani z dotychczasowych zajęć. Opisowi często towarzyszy pokaz, stosowany bywa szeroko w toku zajęć praktycznych, uściśla obserwacje, podkreśla istotne cechy przedmiotów lub zjawisk.

Wyjaśnieniem nazywamy zwięzłe określenie faktu, podaje ono treść i zakres lub przyczyny jakiegoś nieznanego zjawiska. Wyjaśnienia winny poprzedzać zawsze prace | podręcznikiem, tekstem lub instrukcją, które bardzo często zawierają nowe określenie.

Z wyjaśnieniem łączy się także instrukcja o charakterze przedmiotowym lub metodycznym.

3. Dyskusja i jej odmiany

Drugą grupę metod, w których słowo spełnia istotną role, stanowią dyskusje. Sytuacja uczestnika dyskusji jest odmienna niż w poprzednio omówionej grupie metod, ponieważ aktywnie uczestniczy w rozwiązywaniu pytań i zagadnień wyłonionych w toku dyskusji, a jednocześnie korzysta ze wspólnych dociekań, rozważań i wniosków.

W działalności dydaktycznej celem dyskusji jest rozszerzenie wiadomości na określony temat. Organizujemy dyskusje dla zagadnień, które wymagają gruntownego i wszechstronnego rozważania, a zarazem wykazania bezzasadności lub niesłuszności sądów, jakie mogą przeszkodzić w dalszym kształceniu. Dyskusja bywa więc oddziaływaniem na poglądy, przekonania i postawy. Jako metoda jest ćwiczeniem poprawności myślenia i ścisłości w wyrażaniu się; uczy prawidłowego odnoszenia się do osób, zajmujących odmienne stanowisko; kształtuje umiejętność oceny zdania partnerów. Również dla prowadzonego zajęcia ma ona olbrzymie walory, ponieważ umożliwia lepsze poznanie uczestników i daje możliwość wpływania na ich postawy i przekonania.

Najbardziej kształcące są dyskusje o charakterze problemowym, w których uczestnicy zajęć świadomie i zespołowo rozwiązują określone zagadnienia, wykorzystując przy tym posiadaną wiedzę i doświadczenie. Organizacyjnie dyskusje poprzedza wprowadzenie, którego głównym zadaniem jest przypomnienie tematu oraz określenie celu i treści dyskusji. Prowadzącego lub nauczającego obowiązuje ścisłe sformułowanie problemu, dokładne wyjaśnienie definicji i stanowisk wyjściowych.

Główna częścią zajęcia jest dyskusja właściwa, czyli wymiana zdań uczestników. Zawiera ona próby rozwiązania problemu, ich krytykę lub obronę. W pierwszej fazie tej części uczestnicy, jakby przygotowując się do rozwiązania problemu, często podają nowe fakty, wyrażają swój stosunek do zagadnienia, przytaczają podobne przykłady z własnej praktyki. Gdy jednak mówcy sformułują już propozycje, jak zależy rozwiązać problem, wchodzimy w drugą fazę. Wówczas jej kierownik ma Obowiązek zwrócić uwagę dyskutantów na wypowiadanie głównie my SI i czy tezy, lub na ewentualne luki. Porządkuje treści wypowiedzi, prosi o stawianie konkretnych wniosków i propozycji rozwiązań. Prowadzący dyskusje powinien wykazać sie .taktem i uprzejmością w stosunku do każdego dyskutanta, aby odczuwano jego przychylność i życzliwość. Wszystkich pozostałych uczestników obowiązuje kultura dyskusji, czyli okazywanie sobie nawzajem poszanowania i tolerancji przy równoczesnym podporządkowaniu sie określonym regułom organizacyjnym.

Trzecim etapem jest zebranie wyników dyskusji, czyli jej podsumowanie. Pamiętając o celu dyskusji i sposobie rozwiązywania problemu, prowadząc zajęcia ocenia przebieg dyskusji. W tym etapie może korzystać, z notatek czy to prowadzonych na tablicy, czy tylko we własnym notatniku, aby argumenty podsumowujące dyskusje ułatwiły porządkowanie, podsumowanie wypowiedzi.

Te ogólne zasady dyskusji zmieniają sie przy różnych jej rodzajach. Dyskusja Związana z wykładem pozwala na konfrontacje przekazywanych wiadomości z dotychczasową wiedzą i doświadczeniem słuchaczy. Czasami jest prowadzona w celu ożywienia wykładu, jego urozmaicenia czy też wprowadzenia elementów odprężenia.

Dyskusja wielokrotna — zwana też dyskusją 66 lub Philips 66 — przebiega w trzech fazach. Pierwsza jej cześć, w której biorą udział wszyscy uczestnicy zajęć, jest wprowadzeniem do dyskusji — wysunięciem podstawowych problemów, które mają być rozwiązane.

Draga faza dyskusji odbywa sie w kilku małych grapach i skupia sie głównie na rozwiązaniach powstałych uprzednio problemów. Ostatnia cześć, w której biorą udział znów wszyscy uczestnicy zajęć, polega na przedstawieniu poszczególnych rozwiązań zadania oraz podsumowania całej dyskusji.

Dyskusja obserwowana, czyli panelowa prowadzona jest przez kilka osób wobec szerszego grona, które początkowo przysłuchuje sie dyskusji. Wówczas, gdy każdy z uczestników zespołu przedstawił już swój punkt widzenia na rozpatrywany problem, do dyskusji zostają zaproszeni wszyscy uczestnicy zajęć. W jej końcowej części jeszcze raz specjaliści i prowadzący dyskusje podsumowują wypowiedzi. Ten rodzaj dyskusji stosuje się wówczas, gdy chcemy uczącym sie przedstawić rozpatrywane zagadnienia z różnych stron. Zwykle bowiem specjaliści z różnych dziedzin mają odmienne poglądy na dyskutowany problem.

Dyskusja okrągłego stołu jest metodą stosowaną zwykle po wykładach w celu swobodnej, nieformalnej wymiany zdań miedzy uczestnikami. Jest ona zazwyczaj zagajana i prowadzona przez osobę przygotowaną, którą może być zaproszony specjalista.

Metoda seminaryjna wykorzystuje dyskusje, ale seminarium bywa przygotow a-ne przez jego uczestników, którzy zazwyczaj sposobią sie do niego mając na uw adze temat lub podstawowe problemy, które będą omawiane.