S5001344

50

planie, który wisi w kuchni. Chłopiec codziennie przelicza swoje punkty, chociaż dokładnie wie, ile ich ma. Jeśli zbierze dziesięć, będzie mógł pójść z mamą do kina na jakiś niezły film. Marcin już przelicza sobie, kiedy to nastąpi, i szczegół nie starannie pakuje swój tornister.

Plan wzmocnienia stosuje się w celu:

•    stworzenia szczególnie silnej motywacji,

•    szybkiego zbudowania określonego zachowania lub wtedy, gdy wyczerpały się inne wzmocnienia społeczne (jak chwalenie, pozytywna perswazja).

Zdecydowana większość dzieci będzie gotowa zachowywać się zgodnie z ustaleniami zawartymi w planach wzmocnienia, ponieważ otrzymują za to określoną nagrodę. Atrakcyjna nagroda wzbudza zainteresowanie nawet wówczas, kiedy dzieci w istocie nie rozumieją, dlaczego mają się zachowywać tak, a nie inaczej.

Dzieci zdobywają nowe doświadczenia, zachowując się pozytywnie - są częściej chwalone i chętniej akceptowanej w ten sposób mogą nauczyć się, że to nowe zachowanie ma dla nich korzystne skutki. Obok motywacji materialnej doświadczają, że to nowe zachowanie powoduje, iż więcej rze-czy im się udaje. Środowisko, w którym żyją, wzmacnia ich społecznie przez pozytywną reakcję na ich zmienione zachowanie.

Trening z wykorzystaniem planów wzmocnienia uważany jest za terapię specjalną, i tak też powinien być traktowany. Metoda ta przynosi wiele dobrego. Nie powinna być stosowana zbyt wcześnie i zbyt długo. Skuteczność planu wzmocnienia polega na tym właśnie, że jest czymś szczególnym.

Punkty (tokens)

W planach wzmocnienia przyznawane są punkty, które są wzmocnieniami zastępczymi, stojącymi pomiędzy pożądanym zachowaniem a właściwym wzmocnieniem materialnym, nagrodą, którą nasza pociecha chciałaby dostać. Jeżeli więc chcemy osiągnąć to, żeby dziecko częściej zachowywało się pozytywnie, to należy takie zachowanie możliwie często i szybko nagradzać. Jeśli na przykład dostanie cukierek za każdym razem, kiedy powiesi kurtkę, a nie rzuci jej w kąt, to z pewnością będzie praktykowało takie postępowanie częściej. Zamiast słodyczy powinno się raczej przyznawać punkty, które dziecko może zaznaczyć na swoim planie; pamiętajmy, że nagradzanie smakołykami sprawi, iż „szczęśliwiec” wkrótce będzie miał ich dosyć. Natomiast gdy gromadzi punkty, może je później wymienić na nagrodę, której pragnie.

Mama Zuzanny sprawiła sobie małą „złotą skrzyneczkę”, gdzie umieściła dużo małych niespodzianek, o których marzą dzieci: naklejki, ładne ołówki, pistolet na wodę, kolorowe kostki, małe piłki itd. Jeśli Zuzanna odrobi lekcje jednym ciągiem w ciągu godziny, to otrzyma trzy punkty. Kiedy Zuzanna zbierze dwadzieścia punktów, może otworzyć skrzyneczkę i coś sobie wybrać. Dziewczynka przyłożyła się i odrobiła zadanie domowe nie tylko jednym ciągiem, ale też starannie. Dziecko cieszyło się ogromnie, kiedy mogło otworzyć „złotą skrzyneczkę”, by móc odebrać swoją nagrodę.

Dzisiaj dziewczynka nie potrzebuje już „złotej skrzyneczki", ponieważ odrabia lekcje „sama z siebie”. Mama Zuzanny czasami jednak korzysta z pomocy „skrzynki”, ponieważ córka ma rów nież kłopoty ze sprzątaniem swojego pokoju...