S5008198

Por kiry / l.r/uuy Wielkiej winią aię ml znalezionych później oka-»<n* i Dofnanlfmii, ale l^ay je Im Mirta idea wyobrażenia cty ideo inrnu    ulowy", idrogramu lak Itirdto tyjtowego dla Ikonogn/jj

celtyckiej. ('mrntar/yako w l,rinuy Wielkiej akładafo eię * riulojwlnycl, gfuhów kultury luiycliirj (w liczbie 13) ora* prirworikii*] (w litanie 19),

MAZOWSZE

Bliskie kontakty esy dalekie oddziaływaniu, handel esy dary?

W 1959 r, piNiownia polikirgo At Innu Archeologicznego Inaiytutu

fhatorii Kultury Materialnej PAN w Wirwawir rozpoczęła badania kompleksowe na Mazowazu. Na plan picrwazy wyiuwaly aię badania oudy latrrtakorzymakirj w Poiwipnrm na lewym brzegu rzeki Pionki (woj, Cirdiin/iw) pod kierunkiem J, Pyrgofy. Oaada ta powalała na nur jat u ha U/lackiego oairdla. Odkryto tam kilkad/iraiip jam latrriako-rzymskich. Najcickawozym obiektem byl owalny piec wapienniczy wylepfony przepalona glinii, od północnej i waehodnirj alrony wydłużony duśymi kamieniami. Wyprlniako zawierało waratwy rumoazu glinianego z naziemnej konstrukcji z odciakami drewnianych palików, waratwy zielonkawej gliny, waratwę węgla drzewnego i wapna. Niceo dairj znajdowały aię reaztki drugiego podobnego pin a, Afialogiezne piree ttajdenniezr odkryto w pobllakim Kołozębiu, ale także w Kapa-licy, Klopa no wic, Poznaniu Kolarzu i w Hzezeeinku, i wielu innych oaadaeh z okresu r/ymakiego.

Istnienie ich dwlsdc/y przypua/czalitic o potrzebie atoaowaniu wapna przy wytopie rudy żelaznej. W Potwięłrirm 1 m na waclidd od pleia ujawniła aię frż inna jama obudowana kamieniami i oblepiona ghtią (1 / 1,5 m), głęhokotcJ 30 ein. Wypełniała jt| ezurnu ziemia, polepa, akorupy gruboteienne eirmnoa/aryeh naczyń z pogrubionymi krawędziami oraz apodnia czętl granitowych taro rotacyjnych, tzw. leZak, o iteilnicy okirlo 50 ciii.

W Podwiętnem wyrdjtniono dwie grupy ceramiki, Do pierwszej nalr>i) na< zyriJ# lepione ręcznie z gliny nieazlamowanej z domieszką

P***ku, drugą tworzą czarne lśniące, wygładzone tmuklc naczynia wazowate, niekiedy z nóżką, mity, czarki. Naczynia [    o szarym przełomie, czyli rą lepiej wypałom-, Ornament

j^BgP Ej * prostych nuttywów geometrycznych. Kilka żelaznych noży, Hp| I kościane szydła, narzędzia rogowe, noże plecionkarskie, 10 przęśli k ów, i osełki / piaskowca stanowiły inwentarz w Poświętnem.

Hadania tain pro wad zonę pozwoliły uchwycić północną i północno* granicę osady, W części wschodniej zauważono zaryty ^glych budynków słupowych z ceramikę radową o grubej schropowa-conrj | "Wierzchni. W jednej z jam znalazła aię zapinka późnolateóaka oraz kilka skorup. Cmentarzyska związanego z osadą jeazcze nie zna-Odkryto natomiast grób pti z ułamkiem naczynia. Klemensa® celtyckim w Poświętnem poza nim jeat przede wazyatkim leżak granitowy od żarn rotacyjnych. W formach ceramicznych można też ^■Miyć pewne podobieństwo do celtyckiej ceramiki. Są U) oczywiście tylko dalekie echa, dziś jcazcze niezupełnie jaane, niemniej trzeba je

II    zasygnalizował'.

Sensacją w twoim rodzaju atala aię odkryta w Kołozębiu w 1975 r. uszkodzona nieco brązowa fibula (około 5 cm długości), będąca przykładem wysokiej techniki brązowniczej. Najciekawsza jest bogata treść, która zo-atala zawarta w tak niewielkim przedmiociku. Przypuszczalnie fibula ta była częścią ubioru sakralnego. Przedstawia ona zwierzęta w układzie heraldycznym, połączone jakby karbowanym pierścieniem. Z profilu przypominają one psy (?), natomiaat gdy się na nie patrzy en face robią wrażenie głów niedźwiedzich. Między łapami trzymają one: jedno — łeb wołu, drugie ściętą głowę ludzką. Fibula ta reprezentuje sumę wyjątkowo bogatych wątków wierzeniowych i magicznych, powszechnych u Celtów. Najbliższa analogia to fibula z Rotweił (Wirtembergia, RFN), przedstawiająca ściętą głowę ludzką i postać ludzką jadącą na panterze. Dieter Planck, który ją publikuje, datuje ją na połowę 1 w. n e. Drugą analogią będzie tnala figurka z luą/.u bogini Arduinny jadą-ccj na niedźwiedziu, którą z kolei opublikował P.M. Duval (Francja), datowana na oatatnie atulccic p.n.c. Trzecia analogia to uszkodzona fibuli brązowa znaleziona na oppidum celtyckim w CJcrgovii Clcnnont-I'tirami (Francja). Opublikował ją ostatnio R. Pćrtchon. Na ziemiach polskich okaz z KotosębU jest zabytkiem unikatowym, a znaczenie jego dla środowiska, w którym tu fibula została znaleziona, podkreśla nowe. nierozrozumtale jeszcze dla nas zjawisko, zwłaszcza jeśli seata-