Scan0082 (10)

Godz. 16,50. Starszy grupy dziekańskiej zwraca się do studentów: „Kwadrans akademicki już minął. Powinniśmy chyba przystąpić do pracy. Każdy niech się uczy tego. co zaplanował”. Kilku studentów rozkładając książki i zeszyty na stołach przystępuje do realizacji swojego planu nauki własnej. Większość grupy dziekańskiej, w zasadzie nieco ciszej, nadal rozmawia.

Godz. 17,05. Studenci R. J., K. P. i W. L. siedząc przy jednym stole przygotowują się do ćwiczeń z psychologii ogólnej. Student S. W. uczy się gramatyki języka rosyjskiego, a student T. N. rozwiązuje zadania dydaktyczne z matematyki wyższej. Pozostali studenci rozmawiają coraz głośniej. Opowiadają dowcipy oraz dzielą się swoimi wrażeniami z pobytu na urlopie.

Godz. 17,10. Student S. W. zwraca się do rozmawiających słuchaczy z prośbą, aby zachowywali się ciszej i nie przeszkadzali mu w nauce. Starszy grupy dziekańskiej, a także kilku innych studentów, dość głośno uciszają rozmawiających; na sali staje się więc coraz głośniej.

Godz. 17,20. Studenci, którzy próbowali się uczyć, wychodzą na przerwę. Większość grupy dziekańskiej pozostaje na sali. Słychać krzyk, śmiech i tupanie nogami w podłogę.

Godz. 17,30. Starszy grupy dziekańskiej ogłasza koniec przerwy. Proponuje, aby -wszyscy zachowywali się cicho w ciągu następnych dwóch godzin nauki własnej. Następuje chwila ciszy. Studenci siedząc przy swoich stołach przeglądają notatki.

Godz. 17,45. Na sali znowu bardzo głośno. W zasadzie uczą się tylko studenci S. W., T. N., R. J., K. P. i W. L. Pozostali rozmawiają lub śpią. Student S. W. apelując ponownie o ciszę twierdzi, że w takich warunkach nie może skoncentrować się nad gramatyką języka rosyjskiego. Rozmowy na chwilę ustają.

Godz. 13,00. Student W. N. wyciągając z teczki zdjęcia, które wykonał na urlopie, pokazuje je kolegom. Większość studentów zbliża się do niego w celu obejrzenia tych zdjęć. Znowu na sali dużo rozmów i śmiech. Dalsze apele o ciszę ze strony tych studentów, którzy chcą się uczyć, nie skutkują. Starszy grupy dziekańskiej już nie nawołuje o przestrzeganie ciszy.

Godz. 18,15. Kilku studentów wychodzi na przerwę; pozostali w dalszym ciągu rozmawiają lub śpią (Protokół nr 1254 z obserwacji nauki własnej studentów).

Przedstawiony przebieg dwóch godzin obowiązkowej nauki własnej obrazuje typową postać sytuacji dezor-ganizacyjnej wywoływaną przez (Studentów w procesie dydaktycznym. Należy podkreślić, że w danym dniu uczący się nie wytworzyli dobrej atmosfery do samodzielnej pracy. Wszyscy studenci przebywali bowiem w okresie od 22 grudnia 1979 r. do 2 stycznia 1980 r. na urląpie. Kilku .z nich wróciło z urlopu dopiero w danym dniu rano (tj. 4 stycznia 1980 r.); byli więc senni zarówno na programowych zajęciach dydaktycznych, jak i podczas nauki własnej.

Analizowana sytuacja dezorganizacyjna powstała o godzinie 16,35, tj. w momencie, gdy miała się rozpocząć samodzielna praca studentów w ramach obowiązkowej nauki własnej. Przez 15 minut, studiujący przychodzili do sali audytoryjnej. W tym czasie nikt nie mógł się uczyć, ponieważ większość studentów zachowywała się bardzo głośno. Nie było odpowiednich warunków dc samodzielnej pracy również wówczas, gdy starszy grupy dziekańskiej zaproponował, aby wszyscy uczestnicy nauki własnej przystąpili do studiowania zaplanowanego przez siebie materiału nauczania. Zresztą on sam — mimo iż kilkakrotnie nawoływał do przestrzegania dyscypliny zajęć i zachęcał studentów do uczenia się — przez cały czas trwania obowiązkowej nauki własnej, prowadząc krzykliwą rozmowę, przeszkadzał tym słuchaczom. którzy chcieli pracować nad odpowiednim materiałem nauczania.

Pięciu aktywnych i obowiązkowych w nauce studentów, pragnąc przygotować się do kolejnych zajęć programowych, w ciągu dwóch godzin podejmowało próbę studiowania określonych treści kształcenia. Jednakże większość słuchaczy dezorganizowała ich wysiłek w tym kierunku, dyskutując dość hałaśliwie O' sprawach nie związanych z celami stawianymi przed obowiązkową

159