Scan0035 (13)

A możma było w tych warunkach dydaktycznych postąpić zupełnie inaczej. Starszy grupy dziekańskiej mógł zebrać prace pisemne w czasie przerwy i przedstawić je prowadzącemu zajęcia. Natomiast nauczyciel akademicki, bez większego uszczerbku dla efektywności 4-godzinnego wykładu z materiałoznawstwa okrętowego, mógł na następnych zajęciach w ciągu 15 minut dokonać dość szczegółowego omówienia danych prac pisemnych. Jest to przede wszystkim ważne w pracy, ze studentami I roku. Wnikliwa i obiektywna ocena wyników uczenia się rozwija bowiem wśród najmłodszych słuchaczy szkoły wyższej nie tylko zainteresowania określonymi treściami kształcenia, lecz także wzbogaca ich wiedzę o przedmiocie, rozszerza horyzonty myślowe, rozwija pamięć i uwagę oraz pobudza do dalszych studiów nad daną problematyką. Takich korzyści dydaktycznych nie mógł oczywiście osiągnąć nauczyciel akademicki N. Z., omawiając ogólnikowo ze studentami tylko formalną stronę poszczególnych opracowań oraz przekazując im jedynie stopnie, bez przeprowadzenia dokładnej analizy pozytywnych i negatywnych stron wykonanych prac.

Nie oznacza to jednak, że omawiane sytuacje dydaktyczne miały tylko same ujemne cechy. Przeciwnie, do pozytywnych czynności nauczyciela akademickiego należy zaliczyć punktualność w rozpoczynaniu zajęć i zarządzaniu przerw, podkreślanie samodzielności studentów w prezentowaniu odpowiednich treści w pracach pisemnych, stawianie dużych wymagań w zakresie doboru właściwej literatury i zamieszczania spisu bibliograficznego w pracy, zwracanie uwagi na jej estetyczną stronę. Jeżeli chodzi o studentów, to przez cały czas spokojnie, z dużym zainteresowaniem i oczekiwaniem na wnikliwą ocenę, wysłuchiwali wszystkich uwag wykładowcy dotyczących ich opracowań.

Opierając się na przedstawionych przykładach zajęć oraz ma szczegółowej analizie wszystkich długotrwałych sytuacji organizacyjnych zaobserwowanych w procesie badawczym należy .stwierdzić, że tego typu sytuacje dydaktyczne powinny być wyeliminowane z działalności ksztaiceniowo-wychowawczej w .szkolnictwie wyższym. Niezależnie bowiem od wielu podejmowanych w ich trakcie pozytywnych czynności zarówno nauczających, jak i uczących się stanowią one stratę tak bardzo cennego obecnie czasu dydaktycznego, przeznaczonego na realizację określonych programów nauczania. Skłaniają również do bezczynności mniej aktywnych studentów.

Jak wykazała .szczegółowa analiza protokołów z obserwacji 2-godzinnych zajęć dydaktycznych², realizowanych w objętych badaniem uczelniach, większość zarówno krótkotrwałych, jak i długotrwałych sytuacji organizacyjnych niewiele różniła się pod względem czasowym od przykładów przedstawionych w niniejszym rozdziale (por. tab. 1).

Z danych zawartych w tab. 1 wynika, że krótkotrwałe sytuacje organizacyjne (1-10 minut) wystąpiły tylko w -przypadku 20,8% omawianych zajęć, natomiast w przypadku pozostałych zajęć (79,2%) stworzone zostały długotrwałe sytuacje organizacyjne. Oczywiście wykazały one tendencję do ciągłego przedłużania się. W przypadku 19,8% zajęć pochłaniały ponad połowę czasu dydaktycznego (41-70 minut). Tak więc na podstawie analizy danych zamieszczonych w tab. 1 można wysnuć bardzo istotny wniosek dla procesu kształcenia w szkole wyższej, który brzmi następująco: należy

* W procesie badawczym dokonano analizy 956 protokołów z obserwacji 2-godzlnnych zajęć dydaktycznych, podczas których wystąpiły sytuacje organizacyjne.

B. Hydzik 65