SCAN0323

woce

Katarzyna Simonienko

Niezwykłe

konfitury

Rosa canina - dzika róża

Któż z nas w długie, chłodne wieczory nie marzy o odrobinie lata? Kto nie szuka wtedy zapachu owoców, który przywodzi na myśl słoneczne chwile? Od wieków, kiedy tylko jesień się zbliżała, gromadzono zapasy, by zamknąć w niedużych naczyniach trochę aromatu i pysznego smaku dla poprawy nastroju oraz witamin dla ciała, które w zimie szczególnie ich potrzebuje. Dżemy, konfitury, powidła, od których uginały się półki w spiżarniach naszych babć, możemy dziś przygotować sami lub - jeśli nie mamy czasu i ochoty - kupić je w sklepach. Wybór jest duży. Znamy dobrze smak konfitur. Czy na pewno? Większość z nich kojarzy nam się z pospolitymi owocami z sadów i ogródków. Są jednak takie, których nie znamy, choć są bardzo wartościowe. Oryginalny smak i właściwości zdrowotne skłaniają do zapoznania się z przetworami, których skład może być dla nas niespodzianką. Jeśli ich nie znajdziemy na sklepowych pólkach, to przyszłej jesieni przygotujmy je sami.

Rokitnik zwyczajny Hippophae rhamnoides to niewielki krzew, rosnący w Polsce na wybrzeżu Bałtyku. Ma pomarańczowe owoce o cennym składzie. Ich miąższ obfituje w tłuszcze, co zdarza się dość rzadko wśród owoców. Olej tłusty, który znajduje się również w pestkach, zawiera zdrowe dla organizmu nienasycone kwasy tłuszczowe. Owoce posiadają także kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy) oraz cukry, ale przede wszystkim są bogatym źródłem witamin oraz soli mineralnych. Szczególną rolę odgrywa witamina C, która w większej ilości występuje w miąższu tylko nielicznych owoców, jak np. dzika róża. Najwięcej witaminy C znajduje się w owocach najbardziej dojrzałych, zwłaszcza w skórce, dlatego warto ją zatrzymać, kiedy robimy przetwory. Rokitnik nie zawiera enzymu askorbinazy, dzięki czemu witamina C nie ulega rozkładowi i zachowuje się dość długo, nawet po wysuszeniu czy gotowaniu. O wartościach odżywczych owoców decydują też karotenoidy, czyli prowitamina A, oraz witaminy z grupy B, witamina E, K i kwas foliowy. Według przeprowadzonych przez indyjskich naukowców badań, 100 g świeżych owoców rokitnika zawiera około 600 mg witaminy C, do 180 mg witaminy E, i do 80 mg kwasu foliowego. Owoce mają w swym składzie również flawonoidy, fosfolipidy, antocyjany, garbniki, oraz makro i mikroelementy, jak żelazo, cynk, sód, magnez, mangan, a przede wszystkim potas. Obecne w nich pektyny powodują właściwości galaretujące, umożliwiając żelowanie przetworów z rokitnika.

Nazwa łacińska rośliny pochodzi z greckiego hip-pos (koń) iphao (błyszczę). Owocami leczono dawniej konie z robaków, co nadawało ich sierści zdrowy połysk. Współcześnie mają one o wiele szersze zastosowanie. Wzmacniają siły obronne organizmu, działają wspomagająco w przeziębieniach, dolegliwościach żołądkowych oraz chorobach reumatycznych. Podczas I wojny światowej jedzono suszone owoce zamiast syntetycznej witaminy C, aby zapobiec powstawaniu szkorbutu. Sok z owoców rokitnika podawany jest jako suplement w terapii nadciśnienia, awitaminozy i w infekcjach. Można dodawać go do przetworów z innych owoców, co doda kwaskowatego smaku, pomarańczowej barwy oraz ułatwi osiągnięcie konsystencji galaretki. Smak owoców opisywany jest różnie, wiele zależy od stanowiska, na którym roślina występuje. W Polsce, w stanie surowym są kwaśne, z gorzkim posmakiem, często niesmaczne, wręcz niejadalne.

W trakcie przygotowywania przetworów stają się jednak znacznie delikatniejsze.

Dzika (psia) róża Rosa canina Do wyrobu przetworów używa się dojrzałych owoców Fructus Rosae. Znane są one z ogromnej ilości witaminy C (kwasu askorbinowego). Wystarczą 2-3 owoce, żeby pokryć dobową dawkę ludzkiego zapotrzebowania, przy czym ta zawarta w róży wchłania się lepiej z przewodu pokarmowego i jest bardziej aktywna niż jej syntetyczny odpowiednik. Szybciej osiąga i dłużej utrzymuje wymagane stężenie w organizmie, a towarzyszące jej flawonoidy i kwasy organiczne chronią ją przed rozkładem. Witamina C odpowiedzialna jest za wytwarzanie kolagenu, dzięki temu ułatwia gojenie się ran, hamuje powstawanie sińców i krwawień, wpływając na elastyczność naczyń krwionośnych.

poniżej:

konfitura z owoców dzikiej róży

styczeń - marzec 2OOQ PANACEA