32969 SCAN0324

woce

Ww®EBmt wmmr\

Vaccinum vitis-idaea - borówka brusznica

poniżej: konfitura z borówki brusznicy

Również dzięki tej właściwości zmniejsza ich przepuszczalność, co ułatwia walkę z przeziębieniami, którym towarzyszy katar. Kwas askorbinowy podnosi odporność na zakażenia, szczególnie w okresach przeciążenia fizycznego i stresu, poprzez pobudzanie limfocytów typu T i B, wpływa na wzrost wytwarzania interferonu i prostaglandyn - substancji biorących udział w mechanizmach obronnych organizmu. Witamina C wpływa też na naszą gospodarkę tłuszczową, obniża ogólny poziom cholesterolu oraz jego niekorzystnie działającą frakcję LDL, podnosząc przy tym korzystną frakcję HDL, chroniąc przed miażdżycą i chorobą wieńcową. Wpływa też na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.

W skład owoców wchodzą także karoteno-idy, witaminy z grupy B, a także E, K, kwasy organiczne (głównie cytrynowy i jabłkowy), cukry, pektyny, flawonoidy, składniki mineralne: sole wapnia, magnezu i żelaza, glikozydy o działaniu uspokajającym oraz olejki eteryczne. Przetwory z owoców działają wzmacniająco, także pomocniczo w niektórych chorobach przewodu pokarmowego, wątroby i nerek. Należy jednak uważać, gdyż duże ilości witaminy C mogą sprzyjać epizodom kamicy nerkowej. Owoce róży wywierają łagodne działanie rozkurczające, żół-ciopędne i moczopędne. Dżemy przyrządza się z samych owoców lub z utartych z cukrem płatków. Specjalnie przygotowane konfitury mogą być lekiem na chorobę zwyrodnieniową stawów. Odkrywcą rewelacyjnych powideł stał się duński rolnik z wyspy Langeland, Erik Hansen. Jego wyrób przebadano w Kopenhadze i udowodniono, że zawarte w nim związki działają przeciwzapalnie, a wyodrębniony gałaktolipid włączono do dostępnego dziś w aptekach produktu w postaci kapsułek.

Czarny bez Sambucus nigra Niedojrzałe, surowe owoce tej rośliny nie nadają się do spożycia. Zawierają glikozyd cyjanogenny, sambunigrynę, która przy rozkładzie wydziela kwas cyjanowodorowy (tzw. kwas pruski), powodujący poczucie słabości i wymioty. Jednak podczas przetwarzania (suszenie, gotowanie itp.) sambunigryna ulega rozkładowi. Owoce zawierają witaminy (A, Bj, B₂, C i J), antocyjany, garbniki, pektyny, kwasy organiczne (octowy, jabłkowy, Walerianowy, winowy, benzoesowy) i olejki eteryczne. Owoce czarnego bzu mają zastosowanie w przeziębieniach, działają też lekko przeciwkaszlowo i napotnie, wpływają na usuwanie z organizmu toksyn różnymi drogami wydalania - poprzez wzmożoną transpirację skóry, zwiększenie ilości wydalanego moczu i łagodne działanie przeczyszczające. Stosuje się je w chorobie gośćcowej, niektórych der-matozach i chorobach zakaźnych, także w nieżytach dróg oddechowych, nerek, pęcherza moczowego i żołądka. Owoce dzikiego bzu wykazują też delikatne właściwości przeciwbólowe o charakterze przedłużonym, wykazując aktywność, gdy przestają działać podawane zwykle syntetyczne środki przeciwbólowe, podczas zabiegów stomatologicznych czy migreny. Owoce pomocne są w rwie kulszowej, neuralgiach czy zapaleniu nerwu trójdzielnego. Według niektórych autorów, przetworów z czarnego bzu należy unikać w ciąży i podczas karmienia piersią.

Żurawina błotna Oxycoxxus ąuadripetalus zawiera kwas cytrynowy, chinowy i benzoesowy, proantocyjanidy, fruktozę, glikozydy flawonowe (leptozyna), katechinę, triterpenoidy, karoteny, witaminy z grupy B oraz duże ilości witaminy C, dlatego nazywana jest polską cytryną. Owoce wzmagają odporność organizmu, działając profilaktycznie, a także leczniczo przy przeziębieniach. Znane są ze swych właściwości ochronnych w stosunku do układu moczowego. Przez długi czas sądzono, że działanie żurawiny opiera się na zdolności do zakwaszania moczu, co hamuje rozwój bakterii. Najnowsze badania wykazały, że występująca w owocach fruktoza, wraz ze specyficzną substancją wielkocząsteczkową, hamują adherencję bakterii E. coli do ścian układu moczowego. Zmniejsza to ryzyko kolonizacji bakteryjnej i częstość zakażeń. Występujące w żurawinie pektyny mają właściwości regulujące rytm wypróżnień, umożliwiają wykorzystanie owoców do wyrobu galaretek. Dżemy wykorzystywane są nie tylko do potraw na słodko, lecz przede wszystkim do potraw mięsnych oraz jako dodatek do serów pleśniowych, nadając daniom wyjątkowego smaku.

Jarząb pospolity Sorbus aucupańa Owoce jarzębiny bardziej kojarzą się z pożywieniem dla ptaków niż z produktem do wyrobu dżemów. Rzeczywiście, świeże, w stanie surowym, nie

PANACEA styczeń - marzec Q.OOQ