5 ZAPALENIA JAMY USTNEJ I PRZEŁYKU - zapalenie jamy ustnej jest stanem zapalnym śluzówki jamy ustnej i tkanek otaczających w odpowiedzi na efekt chemioterapii. Stan zapalny może rozwinąć się aż do bolesnych owrzodzeń, krwawień i wtórnych infekcji. Często dochodzi również do zmian grzybiczych w jamie ustnej i przełyku, a w efekcie szybko może dojść do rozprzestrzenienia się choroby i rozwoju jej w narządach takich jak płuca i przewód pokarmowy.
Zalecenia pielęgniarskie ti pacjentów z zapaleniem jamy ustnej i przełyku :
- systematyczna higiena jamy ustnej ( mycie i płukanie zębów oraz protez w ciągu 30 min po każdym posiłku przy użyciu miękkiej szczoteczki, natomiast przy ciężkim zapaleniu jamy ustnej zaprzestać używania szczoteczek, protez zębowych, a do mycia zębów używać miękkich gazików lub kwaczyków
- unikanie potraw słonych, pikantnych, kwaśnych, suchych i o chropowatej powierzchni
- spożywane posiłki powinny być chłodne, łagodne i o miękkiej konsystencji
- zalecana dieta bogatobiałkowa i wysokowitaminowa
- płyny chłodne najlepiej przyjmować przez słomkę, gdyż w ten sposób dostają się one bezpośrednio do gardła i omijają obolałe miejsca ( wskazane herbatki ziołowe, sok jabłkowy, sok z winogron )
- nawilżanie warg specjalnymi żelami i wazeliną
6 ZABURZENIA SMAKU - są objawami ubocznymi i dzieje się tak, ponieważ cytostatyki mieszają się ze śliną i zmieniają smak potraw'. Pacjenci skarżą się wówczas, żc potrawy smakują słono lub metalicznie, albo, że ich smak jest niezdecydowany.
Zalecenia dla pacjentów z zaburzeniami smaku :
- należy w potrawach starać się uwydatniać smak poprzez zastosowanie aromatycznych i ostrzejszych przypraw' ( cebula, czosnek, pieprz )
- chwilowe wyeliminowanie z diety produktów, które u pacjenta budzą wstręt i zastąpienie ich innymi ( np. mięso można zastąpić innymi produktami bogatymi w białko tj. jajka, sery, warzywa strączkowe )
— usuwanie przykrych zapachów' z otoczenia
7 SUCHOŚĆ W JAMIE USTNEJ - jest częstym problemem, gdyż cytostatyki wpływają na błonę śluzową jamy ustnej powodując zmniejszenie ilości wydzielanej śliny. Objaw' ten jest przykry dla pacjenta, gdyż sprawna, że potrawy dziwnie smakują, a przeżuwanie ich i przełykanie staje się nieprzyjemne.
Zalecenia dla pacjentów z objawami suchości w jamie ustnej :
- spożywanie pokarmów o papkowatej lub płynnej konsystencji (tarte warzywa i owoce, rzadkie zupy na bazie bulionu )
- wypijanie dostatecznej ilości plynów( najlepiej rozcieńczonych soków' owocowych )
- dbanie o higienę jamy ustnej
f • ’ t
8 ZMĘCZENIE - jest uczuciem słabości i wyczerpania oraz braku możliwości do
zmobilizowania się w; celu kontynuowania wykonywania danej czynności. Jest ono połączone z pragnieniem snu i odpoczynku. <