ScannedImage 27

\ •

206

wzrokowych jest świadectwem rozmiarów-oddziaływania ideologii przyniesionej przez Białych, która swymi wpływami potrafiła ogarnąć również świadomość religijną północnoamerykańskich Indian.

-Rezultatem prozelitycznej działalności rozmaitych ugrupowań protestanckich było zaznajomienie Indian z Biblią oraz przyzwyczajenie ich da traktowania tekstów Pisma świętego jako jednego ze źródeł objawienia, które podobnie jak treści peyotowych wizji podlegają dość dowolnej interpretacji. W ten sposób Biblia znalazła się wśród paraphernaliów odgrywających dużą rolę w czasie peyóty stycznych spotkań religijnych. ^e^szczjgólnym. nabożeństwem odnoszą się do niej Indianie Iowa, Winne-bago i Omahowie. Umieszczają 'oni otwartą Biblię przed najświętszym obiektem — peyotem-fetyszem spoczywającym na ołtarzu ziemnym, sygnalizując tym samym jej ogromne znaczenie wśród innych przedmiotów liturgicznych¹⁰.

Lektura obszernych ustępów Bibliii wypełnia niekiedy znaczną część nabożeństwa. Wśród peyotystów plemienia Winnebago wykształciła się i wyspecjalizowała pewna grupa ludzi, składająca się z dwunastu osób (liczba też znamienna), które z racji swych intelektualnych zdolności i umiejętności czytają, tłumaczą i poddają interpretacji pewne wersety Pisma świętego w czasie zebrań religijnych, udostępniając w ten sposób zawarte w nim treści 'ogółowi wyznawców ^u.

Największą popularnością cieszy się wśród Indian Stary Testament,xO‘ nęoże znaleźć swoje,wyjaśnienie w bardzo aktywnej na terenie Stanów Zjednoczonych działalności najrozmaitszych sekt protestanckich, odwołujących się przede wszystkim do tego właśnie zbioru ksiąg kanonicznych. Najwyższe uznanie zyskały sobie dwa wersety pochodzące z tzw. części historycznej księgi Wyjścia, zwanej także Exodusem:

„I będą jeść mięso onej nocy będą go jeść”.

pieczone przy ogniu, i przaśniki, z zioły gorzkiemi

[EZOdUM, XU,I|.

„A będzie wam ten dzień na pamiątkę, i będziecie go obchodzić za Święto Panu w narodziech waszych, ustawą wieczną obchodzić go będziecie”.

[Łrodu*, xn,H|.

Pierwszy z przytoczonych fragmentów uzasadnia konieczność organizowania sakralnych uczt, rozumianych przez Indian jako nabożeństwa peyotystyczne; określa również najwłaściwszą dla tego rodzaju spotkań-porę (noc) oraz precyzuje typy podstawowych posiłków, jakie należy w czasie tych biesiad spożywać, by zasłużyć na szczególną łaskę sił -nad-

“ Gusinde, 1939, s. 40-41; La Barre, 1938, s. 164-185; Radin, 1923„ s. 389, 394-395; Skin ner, 1915 b, s. 725, 729; Wagner, 1932, s. 126.

“ La Barre, 1938, s. 164-165; R a d in, 1923, s. 395.

przyrodzonych, a równocześnie spełnić wszelkie wymogi rytuału. Nakaz ten jest ściśle realizowany przez peyotystów i w związku z tym w skład ich potraw obrzędowych wchodzi zawsze wymienione w Biblii mięso, przaśniki czyli placki kukurydziane oraz peyot uważany przez Indian za owo starotestamentowe „gorzkie zioło”. Odnalezienie odpowiednich . ustępów w Biblii „uzasadniających” samodzielną działalność autochtonów na polu religijnym posiadało w przypadku peyotystów duże znaczenie psychologiczne. .Utwierdzało ich bowiem w przekonaniu,. iż .wyznawana przez nich religia nie jest fałszywą wiarą, herezją, nawrotem do pogaństwa czy nieudolnym naśladownictwem chrystianizmu, .jak próbowali to sugerować Biali, lecz stanowi tylko indiańską mutację tej największej, monoteistycznej religii świata. A zatem peyotyzm jest tak samo objawioną, a więc prawdziwą i niepodważalną religią jak wyznawane przez Białych chrześcijaństwo. Ta instrumentalna rola Pisma świętego pozwoliła peyotyzmowi oprzeć się na mocnych podstawach, a przypisywany Biblii objawiony charakter sprzyjał tylko wzrostowi autorytetu i popularności tej młodej jeszcze religii indiańskiej.

W krótkim stosunkowo czasie Pismo święte obok indiańskich podań i mitów stało się zbiorem prawd, wśród których peyotyści poszukiwali odpowiedzi na liczne, nurtujące ich pytania i problemy. I tak np. Indianie Winnebago pragnęli w oparciu o Nowy Testament ustalić najbardziej odpowiedni, a więc miły Bogu termin odprawiania nabożeństw peyoty-stycznych. Informacji na ten temat dostarczyły im teksty Ewangelii, zawierające m. in. wiadomości o Chrystusie, który spędzał na modłach niekiedy całe noce. Wersety te znów uzasadniły liturgiczne poczynania gmin peyotystycznych, które wybrały noc jako porę najwłaściwszą na wszelkiego rodzaju obrzędy, modły i ceremonie religijne.

Peyotyści, naśladując wzory obowiązujące w świecie chrześcijańskim, ogłosili również dniem świętym _:— niedzielę. Uważają, podobnie jak ' ortodoksyjni chrześcijanie, iż w siódmy dzień tygodnia należy powstrzymywać się od pracy, a cały wolny czas spędzać na medytacjach i modlitwach. Nabożeństwa peyotystyczne, początkowo odbywające się bardzo nieregularnie, obecnie celebrowane są periodycznie co tydzień, w nocy z soboty na niedzielę.

Przywódcy kultowi niejednokrotnie w czasie tych uroczystości wygłaszają do wiernych kazania, w których przystępnie wyjaśniają im podstawowe tezy nowej wiary oraz rolę peyotyzmu w dążeniach do poprawy społeczno-gospodarczej sytuacji Indian. W celu łatwiejszego i lepszego zrozumienia tych koncepcji przez grono słuchaczy posługują się często poddanymi odpowiedniej reinterpretacji motywami biblijnymi. I tak np. Jonathan Koshiway z plemienia Oto, jeden z najbardziej znanych w początkach XX w. przywódców i reformatorów peyotyzmu, w swych nau-