ScannedImage 66

NIEZNANY ŚWIAT © 77

NIEZNANY ŚWIAT © 77

wyłą;z* r ednym z kulturowych mitów. Obsers hr e poczynione przez etnologów na r:~ . * ludach prymitywnych dowodzą, : grzeczności archaiczne, uzależnione cc -;_-_ralnych źródeł światła, organi-zowł* : »oje życie plemienne w oparciu o o.— tsiężycowe, odprawiając obrzędy włas; 7 czasie pełni, kiedy jest najjaś-nie .ęzyc świeci wtedy aż 12 razy jaśnie * : rodczas młodego sierpa, gdy na nie: -. .-: jedynie mały fragment jego tarcz} Żrącego podczas pełni ludzie mogli bez : -: rlemu podróżować, do późna prr — r^ać przyjaciół, jak również po-pe-rr i; wszelkiego rodzaju przestępstwa. Jaśce >^iężycowe noce przyczyniały się tez ar zaburzeń snu, ponieważ przedstawicie.; * rząju Homo sapiens, zdani jedynie na ? - _e±> odbijane przez Księżyc, zakłóca!; r- :j wewnętrzny zegar biologiczny, cc • - ustępstwie prowadziło do zaburzeń ps} rzecznych i neurologicznych.

Tak ~:ęc, zdaniem amerykańskiej: uczonego, wpływ Księżyca r.a ludzki organizm to wyłącznie mit, a dziś, w epoce sztucznego światła, ową magiczną moc przejęła... żarówka.

Nie zmienia to faktu, że w dawnych kulturach Księżyc posiadał niemal boskie atrybuty.

Na przykład zmieniającym się cyklom lunamym podporządkowany był czas różnych obrzędów. rytuałów i modłów. Nawet sianie i uprawa roli zostały zsynchronizowane z miesięcznym obrotem Srebrnego Globu dookoła Ziemi. Zresztą do dziś w uprawach biodynamicznych wykorzystuje się ten kosmiczny rym, co pozwala uzyskać efektywne zbiory . W starożytnych kulturach uważano bowiem, że od rytmicznych zmian wyglądu naszego satelity zależy wzrost całej wegetacji. stąd też znany jest zwyczaj siania, kiedy Księżyca przybywa, i zbierania plonów, gdy go ubywa.

Na starożytnym Wschodzie Księżyc odgrywał znacznie ważniejszą rolę niż Słońce. U wielu ludów czczono go jako boga lub, znacznie częściej, boginię. U Greków była nią Selene, u Rzymian zaś Luna. Ze względu na swą nieustannie zmieniającą się postać Srebrny Glob przypomina nam o upływie czasu, przemijaniu oraz wzroście. Z uwagi na wpływ, jaki zdaje się wywierać na ziemię, a zwłaszcza na organizm kobiety, od dawien dawna pozostaje w ścisłym związku z damską płodnością, deszczem, wilgotnością, jak również z każdym aktem powstawania i przemijaniem.

Tak czy inaczej Księżyc - mimo iż znamy dość dokładnie prawie każdy jego zakątek, budowę, skład chemiczny i historię powstania - w naszej zbiorowej nieświadomości nadal pozostaje symbolem ukrytych, ciemnych i tajemniczych aspektów ludzkiej duszy.

Baranek Boży

Gdy na niebie dochodzi do wiosennej pełni, Słońce znajduje się w pierwszym znaku zodiaku - Baranie, symbolizującym początek, esencję witalności oraz impuls do działania. Nic więc dziwnego, że zmartwychwstały Chrystus przemienia się wówczas w Baranka Bożego. Wraz z wejściem Słońca w ten znak rozpoczyna się nowa pora roku - wiosna, następująca po okresie martwej i bezpłodnej zimy. Dlatego w wielu kulturach moment tej jest celebrowany jako czas odnowienia, odradzania się i budzenia do życia całej przyrody.

Na przykład germańska bogini świtu Ostara miała swe najważniejsze święto właśnie w czasie równonocy wiosennej. Dostrzegano w niej zwiastun Słońca, który oznajmia powrót świata przyrody do aktywnego życia. Kojarzone z tą boginią jajo, złożone przez odnawiającego swoją skórę węża lub niebiańskiego ptaka, symbolizuje narodzenie się życia z czegoś, co wygląda jak martwe.

Motyw śmierci i odradzania się bóstwa był obecny niemal w każdej mitologii świata. Chrześcijaństwo niczego nowego w tym względzie nie wymyśliło. Całe wieki przed naukami Jezusa ludzkość celebrowała śmierć i powrót do życia takich bogów, jak Ozyrys, Damuzi, Attis. Adonis czy Mithra.

Ozyrys to najbardziej znana postać egipskiego panteonu. Czczono go ;ako podziemnego boga płodności, a jego kult był bezpośrednio związany z wegetacją roślin oraz cyklami przyrody. Posianie ziarna w ziemi to metafora pogrzebu, spoczywanie w ciemnościach przywołuje na myśl ideę świata podziemnego, zaś kiełkowanie nowego zasiewu to nic innego jak właśnie zmartwychwstanie. Według podań mitologicznych, Ozyrys został zamordowany i poćwiartowany przez swojego brata - Setha. Zrozpaczona Izyda pozbierała kawałki ciała i ożywiła je tak, by mogła począć z Ozyrysem syna - Horusa, który stał się później władcą królestwa zmarłych. Ozyrys kojarzony był również z fazami Księżyca, które miały wyrażać jego śmierć i zmartwychwstanie.

Cykle płodności

W mitologii sumeryjskiej znany jest umierający i zmartwychwstający bóg Damuzi małżonek bogini płodności Innany. Mit o śmierci i odrodzeniu Damuziego świadczy

0    wielkim znaczeniu, jakie Sumerowie nadawali siłom przyrody. Stanowi on także przypomnienie corocznego cyklu wegetacyjnego w rolnictwie. W wyobrażeniach jego wyznawców każdego roku pod koniec żniw Damuzi schodził do podziemi, by później powrócić razem z budzącą się do życia Naturą. Wraz z czasową śmiercią boga zamierała wegetacja, odradzając się, gdy Damuzi znów pojawiał się w świecie żywych.

Niemal identyczny motyw odnajdziemy w greckim micie o De-meter i jej córce Persefonie, która wychodząc z podziemia sprawia, iż świat zaczyna odżywać i mienić się barwami wiosny. Niestety zjedzone w pewnym momencie pestki granatu na stałe związały Persefonę z krainą ciemności i sprawiły, że musiała ona do niej cyklicznie powracać. Na kilka miesięcy opuszczała zatem ziemię

1    swoją matkę, aby znów stać się małżonką Hadesa. Tak długo, jak pozostawała z dala od Demeter, żiemia była bezpłodna i trw ała smutna pora roku - zima. Gdy wiosną wstępowała w krainę światła -pierw sze kiełki roślin rodziły się do życia. Mit ten wyraża odwieczną walkę światła i ciemności, umierania i zmartwychwstania.

Starożytni czcili także zmartwychwstającego ffygijskiego boga roślinności Attisa. Przez namiętną miłość do Kybele, Wielkiej Matki, popadł on w szaleństwo i wykastrował się pod drzewem pinii. Z krwi umierającego boga wyrosły wiosenne kwiaty i drzewa. W czasach cesarstwa rzymskiego pod koniec marca obchodzono misteria ku czci umierającego i zmartwychwstałego Attisa.

Podkreślmy na koniec, iż chrześcijańskie święto Zmartwychwstania Pańskiego zostało zsynchronizowane ż cyklem solar-no - lunamym. Dlatego wpisuje się ono w odwieczne prawa Kosmosu.