ScannedImage

domieszkę nowej krwi, lecz rzadko kiedy powoduje wytępienie tubylczej ludności. Tak właśnie stało się na Bliskim Wschodzie, którego historia jest do pewnego stopnia walką, pomiędzy ludnością prowadzącą osiadły tryb życia, już zamieszkałą na terenach Żyznego Półksiężyca, a koczowniczymi Arabami usiłującymi ją wypędzić. Jak już powiedziano uprzednio, imigracja i kolonizacja są łagodną formą inwazji.

W związku z tymi migracjami należałoby zaznaczyć, że język semicki przetrwał niemal w każdym wypadku. To jest determinujący czynnik. Gdyby przetrwał np. aglutynacyjny język sumeryjski, byłoby nam trudno zaliczyć ludy tej doliny do semickich. W wypadku starożytnych Egipcjan wytworzył się język semito-chamicki i nie możemy zaliczyć Egipcjan do Semitów. Termin Semita jest więc raczej terminem językoznawczym niż etnologicznym. Język asyro-babiloński, aramejski, hebrajski, fenieki, południowoarabski, etiopski i arabski winny być rozpatrywane jako dialekty, rozwijające się z jednego wspólnego języka prasemickiego. Pewne porównanie można znaleźć w przypadku języków romańskich, w ich pokrewieństwie z łaciną, z tym wyjątkiem, że niektóre formy łaciny przetrwały do dziś, przynajmniej w literaturze, podczas gdy pierwowzór semicki, mowa tylko o języku mówionym, całkowicie zaginął. Jednakże jego pierwotny charakter można poznać z różnych pozostałości, które przetrwały w językach współczesnych.

Przyjmując Arabię — Nagd lub Jemen — za praojczyznę i ośrodek, z którego wywodzą się ludy semickie, nie wyklucza to możliwości, że kiedyś bardzo dawno temu stanowiły one wspólnie z innymi grupami rasy białej — Chami-tami, jedno społeczeństwo gdzieś we wschodniej Afryce. Być może z tej społeczności późniejsi Semici przenieśli się na Półwysep Arabski, gdzieś w rejonie cieśniny Bab al-Mandab ¹⁰. To uczyniłoby Afrykę przypuszczalną ojczyzną se-micko-chamicką, a Arabię kolebką ludu semickiego i centrum, z którego migrowali na inne tereny. Żyzny Półksiężyc był widownią cywilizacji semickiej.

“ A. Barton, e. 27.

II. PÓŁWYSEP ABABSKI

ŚRODOWISKO GEOGRAFICZNE

Arabia jest południowo-zachodnim półwyspem Azji, największym półwyspem na mapie świata. Lecz jego ogólna liczba mieszkańców jest oszacowana tylko na 8 min, z tego 1 min żyje w al-Higazie, 2,5 min w Jemenie, 2,5 min w Nagdzie i podległych mu prowincjach: al-Hasa (starożytny al-Bahrajn) i al-Gawf, 1,5 min w 'Asir oraz 750 tys. w Omanie ('Uman). Geolodzy mówią nam, że kraj ten niegdyś tworzył naturalne przedłużenie Sahary (obecnie oddzielony od niej doliną Nilu i wielką rozpadliną Morza Czerwonego) i piaszczystego pasa, który przecina Azję poprzez centralną Persję aż do pustyni Gobi. W dawnych czasach zachodnie wilgotne wiatry znad Atlantyku, które teraz nawadniają stoki gór syryjsko-palestyńskieh, musiały dochodzić do Arabii, a podczas jednego z okresów epoki lodowcowej te same kraje pustynne musiały być z pewnością nadającymi się do zamieszkania stepami. Ponieważ pokrywa lodowa nigdy nie przekroczyła na południu wielkich gór w Azji Mniejszej, oblodzenie nie mogło wpłynąć na to, aby Arabia stała się krajem nie nadającym się do zamieszkania. Głębokie wadi (wyschnięte koryta rzek) wciąż jeszcze świadczą o erozyjnej sile wody deszczowej, która przepływała niegdyś nimi. Północna granica jest trudna do wykreślenia, lecz może być w tych warunkach brana pod uwagę linia abstrakcyjna nakreślona dokładnie ze wschodu Zatoki Akaba (Halig al-'Aqaba) na Morzu Czerwonym do Eufratu. Geologicznie cała Pustynia Sy-ryjsko-Mezopotamska jest istotnie częścią Arabii.

Półwysep ten jest nachylony od zachodu ku Zatoce Perskiej i depresji me-zopotamskiej. Jego grzbiet stanowi pasmo gór biegnące równolegle do wybrzeża zachodniego, wznosząc się do wysokości ponad 2750 m w Mi dian na północy i ponad 3050 m w Jemenie na południu¹. As-Sara w al-Higazle osiąga wysokość 3050 m. Z tego grzbietu spadek pochyłości ku wschodowi jest stopniowy i długi; zachodni, w kierunku Morza Czerwonego, jest stromy i krótki. Południowe zbocza tego półwyspu, gdzie morze ciągle cofa się od brzegu są obramowane nizinami Tihama. Nagd, północny płaskowyż centralny, ma śred-

^ł Najwyższy zmierzony szczyt w Jemenie wynosi 3700 m; C. Rathjena i H. v. Wissmann, Sudarabiens-Reise, t. III, Landeskundliche Ergebnuse, Hamburg 1934, s. 2,

2 — Dzieje Arabów 17