scand2

wyniku finansowego są wszystkie uzyskane przychody i zyski nadzwyczajne. Ujemnymi elementami wyniku finansowego są poniesione koszty ich uzyskania straty nadzwyczajne i ustalony podatek dochodowy.

WYNIK FINANSOWY = PRZYCHODY + ZYSKI NADZWYCZAJNE - KOSZTY - STRATY NADZWYCZAJNE - OBOWIĄZKOWE OBCIĄŻENIA

W przypadku, gdy przychody są wyższe od kosztów ich uzyskania wynik finansowy występuje w postaci zysku (wielkość dodatnia). W przypadku, gdy przychody są niższe od kosztów ich uzyskania, wynik finansowy występuje w postaci straty’ (wielkość ujemna).

12.3. Metody ustalania wyniku finansowego

Wynik finansowy może być ustalany:

1.    metodą statystyczną (pozaksięgową) - polega na ustaleniu wyniku finansowego poprzez wykorzystanie informacji z narastających sald kont wynikowych (uzyskanych z zestawienia obrotów i sald). Wynik finansowy tak uzyskany nosi miano pozabilansowego lub statystycznego, gdyż jest wykazywany na odpowiednich formularzach i zeznaniach podatkowych, przekazywanych comiesięcznie do urzędów statystycznych i skarbowych. Ta metoda jest stosowana na przestrzeni roku rozliczeniowego (obrotowego),

2.    metodą księgową - która jest stosowana na moment bilansowy, tj. na dzień kończący rok obrotowy i polega na ustaleniu wyniku finansowego na koncie „Wynik finansowy” (860). Ustalenie wyniku w sposób księgowy odbywa się poprzez przeniesienie sald końcowych odpowiednich kont wynikowych na konto 860, określanych jako księgowania do zamknięć rocznych, w zależności od obranej formuły jego ustalania¹'’³.

Wynik finansowy metodą księgową może być ustalany dwoma sposobami:

a)    wariantem porównawczym,

b)    wariantem kalkulacyjnym.

Warianty różnią się pomiarem kosztów podstawowej działalności operacyjnej.

Ewidencja kosztów w przedsiębiorstwie prowadzona może być bowiem tylko w układzie rodzajowym kosztów (zespól 4 ZPK), tylko w układzie funkcjonalnym (zespól 5 ZPK) lub układzie mieszanym (jednocześnie w zespole 4 ZPK i 5 ZPK). Przyjęty sposób ewidencji kosztów podstawowej działalności operacyjnej determinuje zatem sposób pomiaru wynik finansowego.

Wariant porównawczy stosowany jest w jednostkach, które ewidencjonują koszty wyłącznie według rodzajów lub w układzie mieszanym i zdecydowały się w tym wypadku na formułę porównawczą. Rachunek porównawczy traktuje koszty działalności operacyjnej jako jedną zbiorczą pozycję (w której wyodrębnia się poszczególne rodzaje kosztów w układzie rodzajowym oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów). Metoda ta polega na porównaniu wszystkich poniesionych kosztów rodzajowych w trakcie całego okresu sprawozdawczego (ewidencjonowanych na kontach zespołu 4) z osiągniętymi w okresie przychodami. Ewidencję księgową wyniku finansowego w wariancie porównawczym przy prowadzeniu przez jednostkę w ciągu roku mieszanego układu kosztów przedstawia schemat 12.1.

¹⁶³ K. Sawicki, Rachunkowość finansowa, PWE, Warszawa 2006.

243