4840

działalności gospodarczej (uzyskania przychodów) zalicza się także koszty finansowe (obejmujące głównie odsetki płacone od kredytów i pożyczek) oraz inne obciążenia przychodów (przykładowo podatek akcyzowy).

Zysk brutto na działalności gospodarczej, jako wynik zwyczajny powiększony o zyski nadzwyczajne, a pomniejszony o straty nadzwyczajne, tworzy w rezultacie zysk lub stratę brutto. Ten wynik jest zarazem syntezą wyników zwyczajnych i nadzwyczajnych osiągniętych przez przedsiębiorstwo.

Zysk (lub strata) brutto korygowany jest jeszcze o obowiązkowe zmniejszenia z tytułu opłacanego podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń. Tak obliczony zysk określany jest jako zysk netto, stanowiąc podsumowujący rezultat z całokształtu działalności przedsiębiorstwa. Odwrotnością zysku netto może być strata netto. W spółkach prawa handlowego osiągnięty zysk netto podlegać może podziałowi na dywidendę dla akcjonariuszy lub udziałowców oraz część zysku pozostawioną na cele dalszej działalności przedsiębiorstwa. W warunkach inflacji celowe jest w toku analizy uwzględnianie oprócz danych w cenach bieżących także danych w cenach porównywalnych, opartych na dokonanej korekcie inflacyjnej.

Analiza rentowności w wielkościach bezwzględnych objąć może analizę porównawczą i analizę przyczynową.

3. WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI

Wynik finansowy w wielkościach względnych jest relacją jego kwoty bezwzględnej do obrotu lub zaangażowanych zasobów. Takie relatywne wielkości nazywane są wskaźnikami rentowności. Wśród wskaźników rentowności wyróżnić można:

•    wskaźniki rentowności obrotu (sprzedaży),

•    wskaźniki rentowności majątku,

•    wskaźniki rentowności kapitału własnego w ujęciu globalnym i jednostkowym,

•    wskaźniki rentowności zasobów osobowych.

3.1. WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI OBROTU (SPRZEDAŻY)

Wskaźniki rentowności obrotu są stosunkiem procentowym zysku do przychodu ze sprzedaży lub kosztów uzyskania przychodów. Określają one udział odpowiedniego wyniku finansowego w wartości uzyskanej ze sprzedaży produktów, towarów oraz zrealizowanych operacji finansowych. Dodać należy, że ze względu na bezpośrednią w nich relację dwóch wskaźników dynamicznych w liczniku i mianowniku nie wymagają one w toku praktycznej analizy korekty inflacyjnej.

W zespole wskaźników rentowności obrotu, nazywanych także wskaźnikami rentowności sprzedaży, można wyodrębnić następujące ich rodzaje:

1)    wskaźniki będące relacją wyniku finansowego do przychodów ze sprzedaży,

2)    wskaźniki będące relacją wyniku finansowego do kosztów działalności lub wybranych ich elementów (np. kosztów pracy),

3)    wskaźniki będące relacją kosztów do kwoty przychodów ze sprzedaży, nazywane ogólnie wskaźnikami poziomu kosztów.