8796960167

10

zalicza się także wyznaczenie parowania na podstawie zmian poziomu wody w odpowiednim zbiorniku napełnionym wodą, tzw. ewaporometrze. Poziom wody w tym zbiorniku mierzy się na początku i na końcu rozpatrywanego czasu bilansowania. Do obliczenia parowania potrzebna jest również informacja o wysokości opadu atmosferycznego w rozpatrywanym czasie. Parowanie obliczone w ten sposób różni się od ewapotranspiracji, co spowodowane jest między innymi różnicą w wymianie ciepła pomiędzy wodą i otoczeniem a roślinnością i otoczeniem, oraz zasadniczą różnicą w zatrzymywaniu ciepła przez wodę i roślinność. J. Doorenbos i W. O. Pruitt (1977) wprowadzili współczynnik Kp dla obliczenia ewapotranspiracji (ET) z wielkości parowania mierzonego przez ewaporometr (Ew)

ET = Kp Ew.    (1)

Autorzy przedstawili tabelę wielkości współczynników Kp dla różnej roślinności i średnich wartości wilgotności powietrza oraz średnich prędkości wiatru.

Do metod ewaporometrycznych zalicza się również pomiar ewapotranspiracji za pomocą lizymetrów. Są to zazwyczaj cylindry metalowe, w których znajduje się gleba wraz z roślinnością. Cylinder ten wkopany jest w grunt. W lizymetrze utrzymuje się sztucznie odpowiedni poziom wód podziemnych. Najczęściej lizymetr znajduje się na wadze, na której waży się monolit glebowo-roślinny. Wykonuje się przy tym dodatkowe pomiary, m. in. opadu, i oblicza wielkość ewapotranspiracji. Przez wielu autorów opisywane są lizymetry, w których znajduje się różna roślinność. Znane są również potężne lizymetry oparte na dokładnych wagach usytuowanych w lesie z rosnącymi drzewami (Reyenga i in. 1979; Fritschen i in. 1977). Ewapotranspiracja w tych lizymetrach mierzona jest jako średnia z godziny. W Polsce pomiary ewapotranspiracji metodą lizymetryczną prowadzone są między innymi przez Instytut Melioracji i Użytków Zielonych (IMUZ) na terenie Krowiego Bagna oraz przez Akademię Rolniczą we Wrocławiu. Pomiary wykonane ewaporometrami IGW-3000 określającymi dekadowe sumy parowania dla różnych powierzchni rolniczych opisali S. Bac i Z. Pa-sierski (1983, 1991).

1.3. METODA DYFUZJI TURBULENCYJNEJ

Metoda ta polega na pomiarze pionowych gradientów temperatury powietrza ót/óz, ciśnienia pary wodnej óe/óz i prędkości wiatru óu/óz. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN z Instytutem Agrofizyki PAN prowadził badania na Stacji Doświadczalnej w Felinie koło Lublina dla różnych upraw, mierząc gradienty temperatury powietrza, ciśnienia pary wodnej i prędkości wiatru. Na podstawie uzyskanych gradientów określono średnie, dla okresów 30 min., wartości turbulencyjnych strumieni ciepła jawnego (H) i ciepła utajonego (E) (Paszyński, Skoczek 1989). Zakład Agrometeorologii Akademii Rolniczej w Poznaniu prowadzi od 1981 r. badania bilansu cieplnego dla wybranych elementów krajobrazu rolniczego okolic Turwi. W tych badaniach zastosowano metodę „średnich profili”, należącą do grupy metod aerodynamicznych, zakładając równość współczynników wymiany turbulencyjnej dla