68
4.5 Metody doboru próby
Odpowiednia liczebność próby n wyznaczana jest na podstawie specjalnych wzorów, np. w przypadku wnioskowania na temat wartości średniej, jeśli próba pilotażowa była duża, to
(4.1)
n
zl^ + NcP’
gdzie
N - liczebność populacji,
z\-% - wartość odczytana z tablic rozkładu normalnego (tzw. kwantyl rzędu
s2 - wariancja badanej cechy w populacji, d - zakładana dokładność badania.
• Losowanie warst wowe - populacja zostaje podzielona na oddzielne pod-populacje (warstwy). Losowanie z każdej warstwy odbywa się niezależnie i może wykorzystywać inne schematy losowania. Ustalenie liczebności poszczególnych warstw powinno brać pod uwagę zróżnicowanie poszczególnych warstw oraz zapewniać udział warstwy w próbie proporcjonalny do liczebności warstwy w populacji. Ten schemat losowania jest stosowany, gdy zachodzi duża jednorodność jednostek statystycznych w każdej warstwie i jednocześnie duża różnorodność pomiędzy warstwami.
• Losowanie zespołowe - schemat losowania polegający na wskazaniu całych zespołów jednostek, a nie losowaniu pojedynczych jednostek do bar dania statystycznego. Stosowany zwłaszcza w przypadku wybierania grup jednostek mało rozproszonych terytorialnie.
• Losowanie wielostopniowe - polega na wielokrotnym wykonywaniu losowania na różnych szczeblach wyboru jednostek, np. najpierw wybierany jest obszar administracyjny, a dopiero na drugim stopniu poszczególne jednostki badania.
• Dobór mieszany - schemat polegający na połączeniu metody losowej i celowej. Najczęściej stosuje się dobór kwotowo-losowy, polegający na wybraniu pewnych kwot charakterystycznych dla struktur w całej populacji, a następnie losowaniu w zakresie poszczególnych struktur zgodnie z zadanymi kwotami.
Błędy nielosowe związane są najczęściej z nieprawidłową organizacją bada-
• Błędy pokrycia - zbiorowość faktycznie badana nie jest zgodna ze zbiorowością, która powinna być zbadana ze względu na postawione cele badania (np. błędnie zdefiniowano badaną zbiorowość, jednostka, która powinna podlegać badaniu nie została odnaleziona, zgromadzone dane zostały zgubione, itp.)