31152 stat Pageg resize

67

Wprowadzenie do planowania badania statystycznego

4.5 Metody doboru próby

W przypadku badań fragmentarycznych (podzbioru całej populacji), możliwe są różne metody doboru składu zbiorowości badanej:

•    Dobór celowy

•    Dobór losowy

•    Dobór mieszany (pseudolosowy)

4.5.1    Dobór celowy

Dobór celowy polega na subiektywnym, bazującym jedynie na wiedzy i doświadczeniu badacza, ustaleniu składu grupy objętej badaniem. Na liczebność grupy ma wpływ koszt jednostkowego badania. Dobór taki jest doborem tendencyjnym, koncentruje się na jednostkach mających pewne właściwości ważne dla wybierającego. Nie ma charakteru reprezentatywnego, gdyż nie istnieją miary mogące ocenić na ile struktura wybranej grupy jest zgodna ze strukturą całej populacji.

•    Dobór kwotowy - struktura próby zostaje dobrana przed wykonaniem eksperymentu, tak, aby naśladowała strukturę i prawidłowości występujące w populacji

•    Dobór typowy - do próby dobierane są jednostki uważane za typowe dla populacji

•    Dobór poprzez eliminację - z próby są eliminowane jednostki, które są nietypowe w populacji lub odgrywają w niej marginalną rolę

•    Dobór przypadkowy - próbę tworzy się jedynie na podstawie zadeklarowanej chęci do wzięcia udziału w eskperymencie

•    Dobór według zasady „kuli śniegowej” - dobór jednostek odbywa się na podstawie kontaktów towarzyskich i znajomości wewnątrzgrupowej

4.5.2    Dobór losowy

Dobór losowy polega na obiektywnym ustaleniu składu próby, tzn. w sposób niezależny od badacza i osobistych chęci respondentów. O przynależności do próby poszczególnych jednostek decyduje jedynie losowanie. W celu sformułowania słusznych wniosków niezbędna jest odpowiednia liczebność próby oraz dobrze dobrany mechanizm losowania.

•    Losowanie proste - jednostki ze skończonej próby zostają skatalogowane i ponumerowane. Następnie przy pomocy mechanizmu losowego (np. odpowiedniego programu generującego liczby (pseudo)losowe lub tablic liczb losowych) wybiera się kolejne jednostki z populacji, aż do uzyskania niezbędnej wielkości próby. Wielokrotnie wybierane jednostki mogą wielokrotnie trafiać do próby (losowanie ze zwracaniem) lub mogą być wybierane tylko raz (losowanie bez zwracania). W przypadku losowania ze zwracaniem efektywna liczba jednostek w badaniu może być mniejsza niż zadeklarowana przy konstruowaniu próby. Najczęściej stosuje się losowanie bez zwracania.