69
Wprowadzenie do planowania badania statystycznego
• Błędy treści - w badaniu uwzględniono nieprawdziwą informację (np. respondent udzieli! błędnej odpowiedzi, prawidłowa odpowiedź została błędnie zanotowana przez ankietera, błędnie wprowadzono informację do bazy danych, itp.)
W celu ich eliminacji niezbędne jest poprawienie organizacji badania oraz wprowadzenie skutecznego systemu kontroli i weryfikacji.
Błędy losowe wynikają z faktu, iż w badaniu fragmentarycznym mamy do czynienia jedynie z częścią (czyli próbą) całej zbiorowości (czyli populacji). Błędy tego typu są nie do uniknięcia i polegają na błędach w doborze próby. Możliwa jest minimalizacja tego typu błędów poprzez wybór odpowiedniej wielkości próby oraz technik losowania.
Braki danych występujące w badaniu można redukować.
• Imputacja - wprowadzenie w brakujące miejsce pewnych danych umownych:
- Imputacja dedukcyjna - wprowadzane dane otrzymywane są na podstawie dedukcji z pozostałej dostępnej wiedzy (np. danych cząstkowych)
- Imputacja stochastyczna - wprowadzane dane są symulowane za pomocą liczb (pseudo)losowych
- Imputacja deterministycznej - wprowadzane są pewne deterministyczne (nielosowe) dane, np. wartości średnie dla całej populacji lub próby. Można też stosować dane dla jednostek podobnych ze względu na inne cechy.
• Ważenie wyników - zmiana struktury próby, tak, aby odzwierciedlała strukturę właściwą całej populacji. Metoda ta jest stosowana w przypadku odmowy uczestnictwa w badaniu przez niektórych respondentów, co może powodować zniekształcenie struktury próby. Polega na nadaniu wag poszczególnym jednostkom badania, tak, aby jednostki reprezentowane nadmiernie w próbie miały obniżone znaczenie w badaniu, a jednostki reprezentowane zbyt rzadko - zwiększone znaczenie.