1419576538

METODYKA DOBORU PRÓBY W AUDYCIE WEWNĘTRZNYM

parametrem jest wartość badanego zbioru, a w drugim - wartość błędów obciążających sprawdzany zbiór. Stosując metodę badanie według hipotezy audytora weryfikuje się następującą hipotezę: „Badane saldo (grupa operacji) wykazane jest w poprawnej wysokości”. W przypadku metoda szacowania różnicy lub proporcji weryfikuje się zaś hipotezę: „Wartość błędów obciążających weryfikowane saldo (grupę operacji) jest nie istotna”²¹.

Metody próbkowania według zmiennych są najbardziej wyrafinowanymi matematycznie technikami próbkowania rewizyjnego. Ich zastosowanie wymaga od audytora dużej wiedzy z zakresu statystyki.

Metody te znajdują zastosowanie jedynie w niektórych sytuacjach, w szczególności, gdy spełnione są następujące przesłanki:

1)    jednorodność badanego zbioru²²,

2)    normalność rozkładu wartości badanego zbioru.

W praktyce rzadko spełniona jest którakolwiek z tych przesłanek. Zbiory sprawdzane są znacznie zróżnicowane pod względem wartości i mają rozkład asymptotyczny. W konsekwencji zastosowanie tych metod skutkowałoby uzyskaniem próbki o dużej liczebności, częstokroć przekraczającej wielkość badanego zbioru. W związku z powyższym, metody te są rzadko stosowane w praktyce. Jedynie jedna z nich - metoda szacowania różnicy i proporcji może być wykorzystana w szerszym zakresie, z uwagi na to, iż oparta jest na założeniu o jednorodności absolutnej lub względnej wartości błędów wykrytych w próbce. Można ją także stosować w tych przypadkach, w których nie możemy wykorzystać metody MUS.

W testach wiarygodności, przy dokonywaniu wyboru statystycznej metody próbkowania uwzględnia się przede wszystkim oczekiwaną wielkość błędu badanego zbioru, w szczególności:

1)    gdy przewiduje się iż badany zbiór jest obarczony znikomym błędem w stosunku do istotności cząstkowej, wykorzystuje się metodę MUS;

2)    gdy spodziewa się, iż badany zbiór jest obarczony znacznym błędem, stosuje się metodę szacowania różnicy lub proporcji;

3)    jeżeli posiadane dane nie pozwalają wiarygodnie przewidzieć stopnia poprawności badanego zbioru to:

²¹    Por.: K. Owczarek. Próbkowanie według zmiennych - metoda szacowania różniej- i proporcji; Rachunkowość 1998, nr 11.

²²    Przez jednorodność badanego zbioru należy rozumieć to, iż elementy tworzące ów zbiór muszą mieć zbliżoną wartość.