METODYKA DOBORU PRÓBY W AUDYCIE WEWNĘTRZNYM
W celu wyznaczenia niezbędnej wielkości próbki n należy w matematyczny sposób powiązać wymienione elementy. Sposób tego powiązania uzależniony jest od metody próbkowania i jest prezentowany przy omawianiu poszczególnych metod.
Przed wyznaczenie liczebności próby powinno się rozważyć ewentualne rozwarstwienie badanego zbioru. Rozwarstwienie polega na podziale populacji na podzbiory, które stanowią grupy jednostek o podobnej charakterystyce (często wartości pieniężnej). Warstwa musi być jednoznacznie zdefiniowana, jako że każda jednostka może należeć tylko do jednej warstwy. Rozwarstwienie jest uzasadnione, jeżeli badany zbiór jest znacznie zróżnicowany a zatem nie jest jednorodny. Umożliwia ono zwrócenie uwagi na pozycje, które mogą potencjalnie zawierać większy błąd i może pozwolić na zmniejszenie wielkości próbki34.
MSRF 530: Badania wyrywkowe (próbkowanie) i inne procedury statystyczne, zawiera dwa załączniki, w których podane są przykładowe czynniki wpływające na rozmiary próbki.
Czynnik |
Wpływ na wielkość próbki |
Zwiększenie stopnia, w jakim audytor zamierza polegać na systemie księgowości i kontroli wewnętrznej jednostki |
Zwiększenie |
Zwiększenie wskaźnika odchyleń od przejętych w zakresie kontroli norm, jakie audytor jest skłonny zaakceptować |
Zmniej szenie |
Zwiększenie wskaźnika odchyleń od przejętych w zakresie kontroli norm, jakie audytor spodziewa się w zbiorze |
Zwiększenie |
Zwiększenie wymaganego poziomu zaufania audytora (obniżenie dopuszczalnego ryzyka) |
Zwiększenie |
Zwiększenie ilości jednostek próbki w zbiorze |
Wpływ znikomy |
Źródło: MSRF 530: Badania wyrywkowe (próbkowanie) i inne procedury statystyczne, Międzynarodowe Standardy Rewizji Finansowej: SKwP, Warszawa 2002, s. 245
Czynnik |
Wpływ na wielkość próbki |
Zwiększenie oszacowanego przez audytora ryzyka nieodłącznego (wewnętrznego) |
Zwiększenie |
Zwiększenie oszacowanego przez audytora ryzyka kontroli |
Zwiększenie |
Zwiększenie zakresu innych badań wiarygodności |
Zmniejszenie |
34 Por.: Z. Fedak, Rewizja rocznych sprawozdań finansowych, SKwP. Warszawa 1996.