1419576549

METODYKA DOBORU PRÓBY W AUDYCIE WEWNĘTRZNYM

1. Metody doboru próby

1.1. Badania wyrywkowe

Audytor, w toku realizacji zadań audytowych często ma do czynienia z bardzo dużymi zbiorami danych. Zbadanie wszystkich elementów takiej populacji jest zbyt pracochłonne i zazwyczaj, ze względu na ograniczony czas audytu, niemożliwe. Stąd też, duże znaczenie mają badania wyrywkowe, które pozwalają na ograniczenie czasu audytu i na podjęcie z wystarczającą pewnością decyzji co do poprawności badanego obszaru¹. Podczas badań wyrywkowych wykorzystuje się zarówno wybór celowy², jak i losowy (tzw. próbkowanie audytowe).

Wybór celowy próbki polega na określeniu przez audytora na podstawie zawodowego doświadczenia i dotychczasowych wyników audytu kryteriów wyboru jednostek do badaniu.

Takimi kryteriami mogą być:

1) zwiększone ryzyko błędu zawarte w badanych elementach,

2) bezwzględne lub względne znaczenie elementu,

3) przypadki nietypowe przy operacjach typowych’.

W pierwszym przypadku, badaniem obejmuje się te pozycje zbiorowości, które obarczone są większym niż pozostałe elementy ryzykiem nieodłącznym i kontroli a zatem te, dla których istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia błędów. Identyfikacja takich jednostek następuje przede wszystkim podczas wstępnej analizy badanego podmiotu, rozpoznania systemu rachunkowości i kontroli wewnętrznej oraz podczas szczegółowych testów zgodności.

Kryteriami wyboru pozycji obarczonych podwyższonym ryzykiem mogą być:

1) funkcje (np. obrót gotówkowy, gospodarka zapasami, wypłata wynagrodzeń, itp.),

2) kontrahentów (np. obrót z odbiorcami i dostawcami, z którymi przedsiębiorstwo toczy spory sądowe),

3) okresy (np. operacje tuż przed zamknięciem ksiąg rachunkowych lub krótko po nim),

4) zakres działania określonych pracowników w przypadku, jeżeli ma się zastrzeżenia co do ich fachowości, doświadczenia lub uczciwość,

Por.: System rachunkowości wspomaganej komputerem, pr. zbiór, pod red. I. Dziedziczaka. J. Stępniewskiego, SKwP, Warszawa 1999, s. 171.

W nomenklaturze NIK wybór celowy określa się także mianem tendencyjnego doboru próby.

^! Z. Fedak. Rewizja rocznych sprawozdań finansowych. SKwP. Warszawa 1996 r.