SDC11111

Iprzednicy. Estetyczna koncepcja,/dzieła otwartego", opracowana w oparciu o analizę niektórych dzieł sztuki współczesnej", posiada niezwykle ważne odniesienia do konserwacji dzieł sztuki¹⁹. W myśl tej koncepcji dzieło znajduje się bowiem w nieustannym „ruchu", warunkowanym także przez czas. Proces konserwacji zaś nie tylko interpretuje dzieło, ale także stwarza potencjalne możliwości interpretacyjne w przyszłości, jest więc sam „dziełem otwartym" nie tylko na przeżycia estetyczne przyszłych odbiorców, ale także i działania przyszłych konserwatorów, zakładającym równoprawność wielu możliwości interpretacyjnych*.

I Nie tylko rozwojowi technologii, ale także wpływowi filozofii postmodernistycznej należy przypisać zmianę podejścia do rygorystycznego przestrzegania założenia odwracalnośd środków konserwatorskich, jaka się dokonała w konserwacji. Zaczęto dostrzegać, że jest to w wielu wypadkach założenie nierealne. Niektóre środki, szczególnie te wnikające w porowate struktury zabytkowego obiektu, są w praktyce nieusuwalne, mimo swojej teoretycznej odwracalnośd. Ich zastosowanie, stanowiące czasami jedyną możliwość efektywnego uratowania obiektu, nie zamyka jednocześnie drogi dla jego ponownego ratowania w przyszłości Wymóg odwracalnośd zastępuje się obecnie wymogiem „braku negatywnego wpływu" stosowanych środków i pojęciem zachowania „otwartośd na przyszłe, potencjalne ingerencje konserwatorskie". Koncepcja „dzieła otwartego" była jedną z pierwszych koncepcji ■ o charakterze systemowym. Pojęde sztuki jako systemu rozwijało się od połowy XX w. Zgodnie z teorią informacji dzieło sztuki pojmowane jest jako zbiór możliwych do rozkodowania komunikatów, gdzie wartośd estetyczne są tylko jednym z elementów przekazu. Celem rozkodowania dzieła sztuki jako systemu znaków jest uzyskanie wiedzy na temat wszystkich elementów przekazu — na temat fizycznośd dzieła, jego struktury formalnej itd.^a. Rozwój teorii informacji i jej wpływ na nauki osztuce przyczyno się takie do pojmowania konserwacji jako dziedziny jednocześnie nauki i sztuki, dziedziny o charakterze interdyscyplinarnym, posługującej się rozbudowaną i wielopłaszczyznową dokumentacją — technologiczną, historyczną, ikonograficzną itd. Zniesienie