Skan20110103021

dziewczęta

CHŁOPCY

STAN ZDROWIA I ŻYWIENIE W OKRESIE DOJRZEWANIA

Okres pokwitania jest ostatnim okresem, w którym stosunkowo łatwo można wpłynąć na kształtowanie się somatycznych właściwości dziecka. Jest to możliwe z dwóch powodów: po pierwsze, dopiero pod koniec okresu pokwitania, w fazie dorastania definitywnie zostaje zakończony proces rośnięcia, po drugie, intensywny proces wzrastania sprawia, że organizm jest w tym okresie szczególnie podatny na oddziaływania zaburzające procesy rozwojowe. W świetle powyższych faktów szczególnego znaczenia nabiera problem zdrowotności oraz żywienia młodzieży w okresie dojrzewania.

STAN ZDROWIA W OKRESIE DOJRZEWANIA

Pomimo dynamicznych przemian morfologicznych i fizjologicznych okres pokwitania uważany jest w medycznych ocenach populacyjnych za najbardziej optymalny wiek życia, jeśli chodzi o stan zdrowia. Podobną opinię wyrażają zresztą sami zainteresowani; w badaniach ankietowanych GUS (1998) stan swego zdrowia oceniło pozytywnie, w kategoriach „bardzo dobre" i „dobre" około 85% dzieci w wieku 10-14 lat oraz 15-19-letniej młodzieży, podczas gdy ocen skrajnych („zdrowie złe" i „bardzo złe") dokonało - odpowiednio do wieku: 2,5% i 1,2%.

Jak wynika z badań bilansowych, odsetkowy udział dzieci i młodzieży w wieku: 10, 14 i 18 lat w grupach dyspanseryjnych waha się od 33,5% do 29% z tendencją do spadku z wiekiem. Do najczęściej stwierdzanych problemów zdrowotnych od lat należą wady budowy i zaburzenia statyki ciała: do 47% u 10-latków do 32% u 18-latków. Drugą w kolejności pozycję zajmują wady i choroby narządu wzroku, przy równoczesnym narastaniu z wiekiem wad refrakcji (od 29% do 43%). Na trzecim miejscu plasują się zaburzenia somatyczne; przy wyraźnym nasileniu się w tej grupie tendencji do występowania nadwagi i otyłości (u 15-latków są to wielkości rzędu odpowiednio: 8% i 6%).

Coraz częściej w patologii zdrowotnej nastolatków podkreśla się wpływ czynników psychicznych i społecznych, które do pewnego stopnia mogą modyfikować, a nawet sprzyjać ujawnieniu się w okresie pokwitania szeregu procesów chorobowych. Stąd stosunkowo wysoka, narastająca z wiekiem częstość zaburzeń psychosomatycznych: od 2,8 u 10-latków do 4% wśród 18-latków. Istnieją też szacunki, zgodnie z którymi od 10 do 20% dzieci i młodzieży w burzliwym okresie dojrzewania wymaga opieki psychologiczno-psychiatrycznej (Woynarowska i in. 1996). Nowym, związanym z latami dziewięćdziesiątymi, problemem zdrowotnym

147