l'\ Alkohol
nic do siebie i w i;»r;» we własne możliwości oni/ nmie|el i..... -ną|ilowiima kom
promisu między naciskami id i superego u naciskami swial i rwnel i/nogo. I lal-, na przykład Zygmunt Freud twierdził, że istot;} dojrzałości joitl zdolność do mi łości i do efektywnej pracy, co jest wynikiem harmonii pomiędzy id, ego i super ego. Według Alfreda Adlera (1870-1937) ludzie dojrzali si) zdolni do braterskich uczuć wobec bliźnich, postrzegają ich jako istoty wartościowe, nie rywalizują w irracjonalny sposób z innymi ani nie dążą do dominacji. Carl Gustav Jung (1875 -1961) uważał, że osoba dojrzała to ta, która znalazła sens i cel swojego istnienia, a jednocześnie jest odpowiedzialna za swoje postępowanie. Według Ericha From ma (1900-1980) osoba dojrzała jest zdolna do miłości własnej i do kierowania się miłością w relacjach z innymi ludźmi. Potrafi posługiwać się intelektem w poznawaniu i rozumieniu świata, jest zdolna do efektywnej pracy oraz do tworzenia nowych wartości. Laughlin uważa, że osoba dojrzała jest pogodna, spokojna, zrównoważona emocjonalnie i zadowolona z życia. Potrafi m.in. konstruktywni!' wyrażać swoje emocje, reaguje z umiarem, działa skutecznie i realistycznie ocenia swoje możliwości oraz uzdolnienia, a w kontaktach z innymi jest zdolna do miłości, elastycznie dostosowuje się do sytuacji, jest odpowiedzialna i umie przyjąć krytykę. W koncepcji Combsa i Snygga11 osobowość dojrzała postrzega siebie jako jednostkę pozytywną, wartościową i wierzącą w swoje możliwości, akceptuje siebie i przyjmuje odpowiedzialność za swoje działania. Jednocześnie akceptuje innych bez względu na ich styl życia czy wyznawane wartości i nie próbuje nad nimi dominować. Według egzystencjalistów człowiek dojrzały umie podejmować decyzje bez względu na presję społeczną oraz być za nie i za swoje czyny odpowiedzialny. Natomiast Abraham Maslow (1908-1970) uważał, że osoba dojrzała to osoba samorealizująca się, postrzegająca adekwatnie rzeczywistość, posiadająca wysoki stopień akceptacji siebie oraz innych, spontaniczność w myśleniu, w ż.y ciu emocjonalnym i w zachowaniu, dzięki wysokiemu poziomowi autonomii nie poddająca się indoktrynacji oraz posiadająca silnie rozwinięty zmysł etyczny.
Podsumowując cytowane wyżej poglądy, można więc przyjąć, że osoba doj rżała emocjonalnie:
1. Potrafi przyjąć pełną odpowiedzialność za własne uczynki i decyzje!, nic obwiniając innych wówczas, kiedy rezultaty ich nie są dla niej pomyśl ne.
2. Stara się zachować spokój w sytuacjach nieoczekiwanych, a jednocześnie potrafi rozwiązywać w sposób rozsądny powstałe* problemy.
3. Nie reaguje wrogo na krytykę, ponieważ zdaje sobie sprawę z tego, że kry tyka może zawierać pożyteczne dla niej wskazówki
4. Potnil'i cierpliwie wysłuchać opinii innych osob, n wowc/mm kiedy są mir odmienne od jej własnych, nie uciekli mi«; do wrogich argumentów hipl,
agresji.
5. Nie traci panowania nad sobą i nie wybuchu gniewem z powodu nudo istotnych wydarzeń.
6. Zdaje sobie sprawę z tego, że litość i użalanie się nad nobi) są bn/MoiiHow ne, ponieważ wiążą się z przerzucaniem winy za własne' braki i niepowo dzenia na innych.
7. Rozumie, że konieczna jest cierpliwość, kiedy rozwiązywanie problemów wymaga długiego czasu, ma także świadomość, że musi dostosowywać my do możliwości innych ludzi.
8. Potrafi przegrywać, a ze stratą umie pogodzić się bez narzekania.
9. Nie martwi się bez potrzeby tym, na co nie ma wpływu i czego nie jesl w stanie zmienić.
10. Nie przechwala się ani nie stawia siebie za przykład, natomiast kiedy o sługuje mi pochwałę, przyjmuje ją z wdzięcznością, bez fałszywego waty du
11. Ponii .i wyrosła już z małostkowej zazdrości, cieszy się osiągnięciami innych ludzi i chwali je z głębi serca.
12. Ne |e l drobiazgowa i nie krytykuje ludzi, którzy postępują wbrew jej win evm pi zekonaniom.
Id. Nim * ie mmc rozsądny plan działania i usiłuje realizować go w możliwie im»11. e posól), nie działa natomiast pod wpływem chwili, bez należy l.e)..... po minia sytuacji.
I I l\l ■ ' 'duinosć, że jest częścią całej ludzkości, że inni ludzie uwiją jej wie
I- 'Imcuwania i że sama ma obowiązek dzielenia się dobrem, pifie
II' I '■ < złotej zasady, która mówi: postępuj w stosunku do innych lol |al*!i i Ih mliii), aby inni postępowali w stosunku do ciebie.
fi^Hdłiti i indu wieloczynnikowego uwarunkowania uzależnień (wzajn......
pi uli. czynników biologicznych, społecznych oraz psychologicznych
nim li i, po wud uje również, że znacznie większą niż w poprzednich In Ind i
WHMi m II uli się oheenio do roli duchowości w procesie formowaniu się za
i" o mI. ^ m i i uia od alkoholu, jak i u mych u za leżu i im, oraz do wpływu < zy 11
nllm 1 r di na przehiog proceau zdrowieniu W związku powyższym
Im• a t .cl i |u slauowi córa/( . ęseioj pi ndmiul zamleiesuwmun zarowuole i m|"SmIu \. |mI i samych pn< tentów