S7304726

476 rmuMY spolkznc

■    Dokonywanie porównań w dól (Festinger, 1954; Hunter i in., 1996). Chcąc „po-czuć się lepiej", członkowie grupy „spoglądają" na innych, którzy są gorsi pod względem bogactwa ekonomicznego, wykształcenia, historycznej przeszłości czy wyglądu fizycznego. Ponieważ zawsze jest grupa jeszcze gorsza od naszej, proces ten jest powszechny.

■    Wyolbrzymianie wartości jednej cechy posiadanej przez własną grupę, której grupa „lepsza" nie posiada (Smith i in., 1999). Meksykańscy Amerykanie, wyraźnie mniej zamożni i mniej wykształceni niż biali, mają poczucie bycia „lepszymi* poprzez posiadanie silnych więzów rodzinnych, który to fakt kontrastuje z krańcową niestabilnością rodzin białych Amerykanów i stresami doświadczanymi w związku z tym faktem przez ich dzieci.

Kącik faktów i komentarzy

„Jestem Kanadyjczykiem!"

Obywatelom Stanów Zjednoczonych nie przeszkadza zanadto fakt, że Kanadyjczyków wrzuca się wraz z nimi do jednego worka opatrzonego etykietką _</*^ne‘ ryfca Północna'. Wiedzą bowiem, że w istocie chodzi tu głównie o nich samych-blisko trzystamffionowy najbogatszy kraj, supermocarstwo pod każdym wrgff; dem, i to obecnie - po wyeliminowaniu konkurencji Sowietów - jedyne. TrtT j daestomilionową Kanadę traktują jak wioskę i spotka wszy Kanadyjczyk zapytują: -Czy znasz Sałły? Ona także jest z Kanady". Poza tym kraj bobrow ^r:-^e przynosi im specjalnej ujmy jako współmieszkaniec kontynentu. Przecież brze im się wiedzie ekonomicznie, tak samo jak Amerykanie w Stanach n«e bią nielegalnych emigrantów, a na dodatek nie mogą się pochwalić etnicznego spokoju. Na szczęście bowiem mają ten swój politycznie niestab ^ Quebec Wyróżniają się wprawdzie posiadaniem o wiele tańszych leków- ^ sprowadza tam coraz więcej Amerykanów na zakupy, którzy po powrocre_ | kraju .rzucają w twarz' ten fakt amerykańskim kongresmanom. Ale tę » aość" Kanadyjczyków jakoś daje się wytrzymać.    i

Podejście Kanadyjczyków do tego północnoamerykańskiego worka je# ^ nak caftaem odmienne. Czują się jak niedoceniony, choć wcale nie ubogJ ny, i robią co mogą. by podkreślić swoją od Amerykanów odrębność. ^ cierpią z tego powodu, że mają .wielkiego brata' tak blisko, a niewiele ^sZ^_r pokazanie swojej wyższości. Na pomoc przyszła im niedawno telewizyjna _ ma kanadyjduego piwa. Ubrany w dżinsy (niestety - niedopatrzenie kańskie!; miody kanadyjski Joe pokazuje się na de narodowej melotftę (piękną zresztą) hymnu Kanady, i wola: Jestem Ka-na-d>j-cz>'

I jestem dumny z polarnych niedźwiedzi i mówię po angielsku i po a nie po amerykańsku? I wymawiam .zet', nie jbT (chodzi o literę /    . .

^bauT, nie .e-buT (słowo .abotfT- Kanadyjczycy uwiefciają *en P^rze*^p' piją kanadyjskie piwo, nająć w de na ścianach barów lecącą na akn&°

Jak widać, także w życiu, nie tytko w laboratorium, wystarczy mato ważna cecha, by stała się ona czynnikiem wzbudzającym poczucie wyższości wśród członków grupy, która ją posiada (Boski, 1995). My, Polacy, nie tyko zlokalizowani jesteśmy w sercu Europy (co czyni nas pępkiem świata, nieprawdaż?!), ale także posługujemy się widelcem i nożem, nawet wtedy, gdy jemy makaron. Tacy to jesteśmy dobrze wychowani! G Amerykanie w porównaniu z nami są po prostu prymitywni! Kroją najpierw stek nożem, a potem go odkładają na bok i jedzą bez noża. Całkowity brak kultury!!'

Powoduje to, że wołanie Joego nie jest odosobnione. W przeszło 200 krajach dzisiejszego świata, a w nich w licznych narodowościowych, etnicznych i religijnych podgrupach, słychać taki sam głos Janlca, Hansa, Francots, Philippo-sa, Fang-Fang czy AbduHaha. Wolanie „jesteśmy inni niż wy/oni; jesteśmy po prostu lepsi!' odbija się — niestety — w przestrzeni ofcokraemskrej wiHkim dysonansem, którego najnowszym efektem jest terroryzm.