skanowanie0013 (73)

Suchą i Chabówkę do Nowego Sącza, a następnie od Stróży (odcinek Nowy Sącz—Stróże Już istniał) przez Jasło, Kromo i Sanok do Zagórza. Szlak ten przecinał całe zagłębie naftowe, umożliwiając rozwinięcie na większą skalę wydobycia i przetwórstwa ropy naftowej. Całą trasą karpacką oddano do użytku w 1884 r., równocześnie zbudowano też niektóre połączenia uzupełniające. Jak Kraków—Sucha i Skawina—Oświęcim. Nieco później powstała ważna gospodarczo Unia Kalwaria—Wadowice—Bielsko—Cieszyn

(1888 r.y.

Najgorzej przedstawiała się dostępność północnej Galicji w trójkącie między Karpatami, Wisłą i Sanem. Dopiero w 1887 r. uruchomiono pierwszą w tym rejonie linię kolejową, biegnącą z Dębicy przez Mielec 1 Tarnobrzeg do Rozwadowa, z odgałęzieniem do Nadbrzezia (przedmieście Sandomierza po drugiej stronie Wisły, sam Sandomierz leżał w zaborze rosyjskim).

•    W Galicji po 1888 r. oddano do użytku zaledwie kilka tras

kolejowych, wśród których większe znaczenie osiągnęły z czasem: Trzebinia—Wadowice—Skawce, Chabówka—Zakopane (obie otwarte w 1899 r.) oraz Przeworsk—Rozwadów (otwarta w 1900 r.). W przeciwieństwie do zaboru pruskiego nie powstały tu prawie żadne lokalne czy powiatowe linie kolejowe ani też kolejki wąskotorowe (z wyjątkiem dwóch z Przeworska i z Łupkowa). Sieć kolejowa ukształtowana przed 1890 r. utrzymała się do dziś bez poważniejszych zmian. Zmieniło się jedynie wraz z rozbudową przemysłu i rozwojem turystyki znaczenie poszczególnych szlaków kolejowych.

Podczas gdy w granicach zaboru pruskiego zasadnicza sieć kolejowa została ukształtowana Już około 1880 r., a zaboru austriackiego około 1885 r., na teranie zaboru rosyjskiego brak było w tym czasie Jeszcze wielu podstawowych połączeń. Poza zasięgiem sled kolejowej znajdowały się całe gubernie (kaliska, kielecka, radomska). Dopiero w 1885 r. otwarto pierwszą linię kolejową przez teren Zagłębia Staropolskiego, które już w międzyczasie podupadło, m.ln. na skutek trudności transportowych. Trasa ta, zwana dęblińsko-dąbrowską, biegła od Dęblina przez Radom, Skarżysko, Kielce, Tunel 1 Olkusz do Strzemieszyc, gdzie rozgałęziała się na ^ł    kilka bocznic. Od Skarżyska zbudowano dwa odgałęzienia: jedno

przez Starachowice do Ostrowca Świętokrzyskiego, drugie przez Końskie i Tomaszów Mazowiecki do Koluszek, gdzie łączyło się z koloją warszawsko-wiedeńską. W ten sposób powstał na terenie dzisiejszego województwa kieleckiego „krzyż" szlaków kolejowych, wzdłuż którego skupiła się większość zakładów przemysłowych.

Stan sieci kolejowej na ziemiach polskich w 1885 r., a więc po uruchomieniu linii dęblłńsko-dąbrowsklej, przedstawia rys. 1. Na mapie tej są widoczne wyraźne różnice w gęstości sled, zwła-28    szcza szeroki pas pozbawiony szlaków kolejowych wzdłuż granic

Królestwa, gdzie rząd carski celowo hamował rozbudowę sieci ko* munlkacyjnej, aby w przypadku wojny bezdrożami powstrzymać nieprzyjaciela.

Między rokiem 1885 a 1903 nie następuje żadna rozbudowa sieci kolejowej w najbardziej gospodarczo aktywnych częściach Królestwa (z wyjątkiem kolejek wąskotorowych). Powstaje natomiast kilka linii w północno-wschodniej Polsce, przecinających obszary rzadko zaludnione i zupełnie nieuprzemyslowione. Wskazuje

Rys, 1

*«aj starsza    Unia

kolejowe Polski (zbudowane do 1183 r.): 1—Unie

kolejowe I daty len otwarcia; Z— obecna granica Polski; Z—ówczesne sranłee pań.

Jtwow*

« r O d i oi Opraco-WMM WUtoc.

to na motywy polityczne i wojskowe, którymi kierowano się przy ich budowie. Wymienić tu można linie; Białystok—Wolkowysk (1886 r.), Siedlce—Małkinia (1887 r.). Unią nadnarwiańską Łapy— Ostrołąka^-Małkinia (1893 r.), Ostrołęka—Tłuszcz—Pilawa (1897 r.) i Olita—Suwałki—Augustów—Grodno (1899 r.).

Wszystkie one w niedostatecznym stopniu uwzględniały potrzeby lokalne i często w dużej odległości omijały miasta. Trasa nadnarwiańaka nie zapewniała dojazdu nawet do stolicy guberni — Łomży. W Ostrołęce, Ostrów! Mazowieckiej, Sokołowie Podlaskim, Augustowie i mniejszych miasteczkach zbudowano stacje kolejowa daleko pozo zabudową miejską. To samo odnosi się do miast Lubelszczyzny — Radzynia Podlaskiego, Parczewa i Włodawy, które otrzymały połączenie kolejowe w tym samym czasie. Byl to praw-

29