skanuj0005

10

Jednostką przewodności jest simens (S).

i s = a^-1.

Pojęcie przewodności jest przydatne przy obliczaniu obwodów elektrycznych, w których występują równolegle połączenia rezystorów.

5.3. Zależność rezystancji od temperatury

Rezystancja przewodników zmienia się w zależności od temperatury. Ze wzrostem temperatury rośnie rezystancja przewodników metalowych, zgodnie ze wzorem:

R ⁼ ^20    ^— 2 o)],    (5.3.)

gdzie:    R - rezystancja w temperaturze i9 , Q,

Rio - rezystancja w temperaturze 20°G. 12, i9 - temperatura, °C,

a - temperaturowy współczynnik rezystancji, i/deg.

Wartości współczynnika a dla temperatury »9 =20° C podano w tablicy 5.1.

Zjawisko przyrostu rezystancji przy wzroście temperatury jest wykorzystywane w elektrotechnice, np. do wyznaczania temperatury uzwojeń silników lub prądnic elektrycznych w wyniku zmierzenia przyrostu ich rezystancji. Również w termometrach oporowych wyznacza się temperaturę na podstawie zmian rezystancji czujnika, zainstalowanego w miejscu, w którym ma być dokonany pomiar temperatury.

6. ELEMENTY REZYSTANCYJNE

6.1.    Grzejniki

Właściwość przemiany w rezystorze doprowadzonej do niego energii elektrycznej w energię cieplną wykorzystuje się w rezystancyjnych elementach grzejnych. Z tych elementów zbudowane są elektryczne urządzenia grzejne stosowane w gospodarstwach domowych (żelazka, grzałki, kuchenki elektryczne itp.)Jub przemyśle (piece elektryczne). Termiczne działanie prądu elektrycznego jest również wykorzystywane do budowy tzw. czujników bimetalowych-czlonów wykonawczych regulatorów temperatury.

6.2.    Termistory, foto rezystor)'

Przykładami rezystorów nieliniowych są termistory, których rezystancja silnie zależy od temperatury. Termistory dzieli się na termistory NTC (ujemny współczynnik temperaturowy) i termistory PTC (dodatjii współczynnik temperaturowy) Rezystancja termistorów typu NTC silnie się zmniejsza ze wzrostem temperatury, zaś typu PTC silnie się zwiększa ze wzrostem temperatury. Powyższe właściwości zadecydowały o wykorzystaniu termistorów do budowy czujników temperatur)', termometrów i urządzeń sygnalizacyjnych oraz w układach elektroniki - do kompensacji wpływu zmian temperatury.

Charakterystyki napięciowo-prądowe termistorów są przedstawione na rys. 3.4. i 6.1

Jednym z elementów półprzewodnikowych. reagującym na promieniowanie świetlne, jest fotorczystor. Posiada on fotoczulą warstwę półprzewodnika o rezystancji zależnej od wartości strumienia świetlnego <•!>. Ruchliwość nośników ładunków elektrycznych w warstwie półprzewodnika decyduje o wartości rezystancji, która rośnie w miarę pochłaniania kwantów promieniowania. Fotorezystor posiada nieliniową charakterystykę prądowo-napięciową i oświetleniową.

Rys. 6.1. Charakterystyką prądowo-napięciowa:

1 -termistora PTC *; 2 - rezystora liniowego * PTC - skrót od Posilive Temperaturę CoełTicient (dodatni współczynnik temperaturowy)

6.3. Rezystory jako elementy układów regulacji prądu i napięcia

Rezystory o zmiennej wartości rezystancji mogą spełniać w obwodach elektrycznych rolę regulatorów prądu lub napięcia. Rezystory przeznaczone do regulacji prądu noszą nazwę rezystorów nastawnych. Do nich zaliczamy, przede wszystkim, rezystory dekadowe i suwakowe. Rezystory przeznaczone do regulacji napięcia nazywamy potencjometrami. Na rys. 6.2. i 6.3, są przedstawione proste układy regulacji prądu i napięcia

U    i

Rys. 6.3. Układ regulacji napięcia

Rys. 6.2. IJklad regulacji prądu

7. METODY POMIARU REZYSTANCJI

Pomiaru rezystancji można dokonać następującymi metodami :

-    przy pomocy metod bezpośrednich,

-    przy pomocy metod pośrednich.

Przy użyciu metody bezpośredniej wynik pomiaru otrzymuje się po wykonaniu pomiaru tylko jednej wielkości fizycznej. W przypadku metody pośredniej dokonujemy pomiary dwóch lub więcej wielkości fizycznych, powiązanych zależnościami funkcjonalnymi z wielkością szukaną, która jest celem pomiaru. Pomiaru bezpośredniego rezystancji dokonuje się za pomocą przyrządu, zwanego omomierzem. Jednakże tego typu pomiary są mało dokładne i mają znaczenie orientacyjne. Pomiary dokładniejsze wykonuje się metodami pośrednimi, z których najczęściej stosuje się metody techniczne i metody mostkowe.

7.1. Pomiar rezystancji metodą techniczną

Pomiaru rezystancji metodą techniczną dokonujemy za pomocą amperomierza i woltomierza. Rozróżniamy dwa układy pomiarowe:

a)    układ z poprawnie mierzonym napięciem (pomiar rezystancji małych),

b)    układ z poprawnie mierzonym prądem (pomiar rezystancji dużych).

Układy powyższe są przedstawione na rys. 7.1. i 7.2.