skanowanie0017

Babbage (1792-1871), angielski matematyk, koncentrował uwagę na efektywności produkcji. Jego głównym wkładem była książka On the Economy of Machinery and Manufactures (W sprawie oszczędności maszyn i manufaktur) ’². Babbage wiązał wielkie nadzieje z podziałem pracy i był orędownikiem zastosowania matematyki do takich problemów, jak efektywne wykorzystanie pomieszczeń i materiałów. W tym sensie jego praca wyprzedzała zarówno klasyczne, jak i ilościowe spojrzenie na zarządzanie.

Babbage dostrzegał jednak również element ludzki. Rozumiał, że harmonijne stosunki pomiędzy kierownictwem i siłą roboczą mogą przynosić korzyści obu stronom, dlatego też był zwolennikiem takich rozwiązań, jak systemy udziału w zyskach. Pod wieloma względami Babbage był twórcą nowoczesnej teorii i praktyki zarządzania"?^

Poza tymi wizjonerami warto również wspomnieć o kilku innych wczesnych pionierach. Jednym z pierwszych w świecie profesorów uczących zasad zarządzania był Andrew Ure, pracujący w początkach XVII wieku w Anderson’s College w Glasgow. Wkrótce tematykę tę podjął we Francji Charles Dupin; Z kolei Daniel McCallum opracował kilka podstawowych zasad zarządzania i opublikował jeden z pierwszych schematów organizacyjnych. W końcu XIX wieku na temat nieefektywności zarządzania w kolejnictwie pisał szeroko Henry Poor'\/

Spojrzenie globalne

Powstanie zarządzania na Dalekim Wschodzie

W latach osiemdziesiątych tego stulecia Korea Pd.. Tajwan. Hongkong i Singapur dołączyły do Japonii jako ważne źródło wyrobów, a także idei w dziedzinie zarządzania, przekazywanych do Sianów Zjednoczonych. W sferach gospodarczych Zachodu z podziwem obserwowano zwycięski pochód ..pięciu smoków" z jednej gałęzi do drugiej. Początkowo niektóre fumy zachodnie próbowały dorównać sukcesom swoich dalekowschodnich rywali, importując takie elementy azjatyckiego stylu zarządzania, jak kółka jakości czy obozy szkoleniowe dla kadry kierowniczej. Powoli jednak zachodni menedżerowie przekonywali się. że tajemnica sukcesu ..pięciu smoków" nie tkwi w jakiejś szczególnej technice, lecz w całej filozofii, zakorzenionej zarówno w czasach bardzo odległych, jak i we współczesności.

Niektóre aspekty dalekowschodniego zarządzania można prześledzić wstecz aż do Konfucjusza, chińskiego urzędnika, który żyl około 500 r. p.n.c. Mądrość Konfucjusza zyskała mu wielu uczniów, którzy zapisywali i studiowali jego nauki, podtrzymując ich żywotność. Konfucjanizm obejmuje cztery podstawowe nauki: I) nierównoprawne stosunki międzyludzkie są czymś normalnym, są wręcz warunkiem stabilnego społeczeństwa; 2) rodzina jest modelem dla wszelkich organizacji; 3) ludzie powinni traktować bliźnich tak. jakby chcieli, by traktowano ich samych; 4) ludzie powinni się kształcić, ciężko pracować i nie wydawać więcej niż potrzeba.

Jak na ironię, niektóre nowocześniejsze elementy zarządzania dalekowschodniego zrodziły się w Stanach Zjednoczonych. Jedną z głównych postaci, która po II wojnie światowej pojechała do Japonii, by pomóc odbudować japońską gospodarkę, był amerykański statystyk, dr W. Edwards Deming. Deming był orędownikiem nowego podejścia do zarządzania, opartego na statystycznych koncepcjach innego Amerykanina. Waltera Shewharta. Deming przekonywał japońskich przedsiębiorców, by skoncentrowali się na ciągłej poprawie swoich działań poprzez rozpoznanie i usuwanie marnotrawstwa w każdym aspekcie pracy. Mimo że firmy zachodnie dopiero niedawno zaczęły zwracać uwagę na prace

72 I. Wprowadzenie do zarządzania

Deminga, jego idee wywarły lak wielki wpływ na Dalekim Wschodzie, żc najwyższym zaszczytem dla I firmy japońskiej jesi zdobycie Nagrody Deminga. nazwanej jego imieniem.

Przedsiębiorstwa zachodnie nauczyły się już. żc nie mogą osiągnąć postępu przez prosie kopiowanie technik, które ‘/.dają się sprawdzać w przypadku ..pięciu smoków". Być może jednak ¹ zachodni menedżerowie będą mogli zacząć nadrabiać zaległości, ucząc się. w jaki sposób menedżerowie z Dalekiego Wschodu łączą siarę i nowe nauki.

ż r ó li | u: W. I:. Conway flO! Qmilily Secfri: The Mglil Wny In Mtuuise. Cimway Quali|v Ino.. Nasliua; N.H. 1901: D. D. V:m i    iecc R. W, (irjlTiii Qiuiliiy Circlcs: A. Reiieir mul Suwstnl Fuiiher Direelinns. w: C. L. Cooper. I. Robertson iretl.i liiienimimiiil

■    A'n-iru¹ nf huhislriul mu! ()rynni:/iiinnnl Ttyehnlniiy. Wiley. I.onilon 19X9. \. 2l.t*2.t.t; G. Holslcilc. M. H. Bond The Coiifiwins

Cimiwciinn: Tram Ciiltnfiil linnis In Tctuiimiir Cnnali. ..Oryiini/.alinnal Dynamics". lalo I9XS. s. 5-21.

Spojrzenie klasyczne

Spojkzenie klasyczne na zarządzanie wykształciło się w pierwszych latach naszego stuleciu. Idee te stanowią pierwsze dobrze rozwinięte ramy teoretyczne I zarządzania, fch pojawienie się było zarówno naturalnym przedłużeniem wspomnianych przeto chwilą pionierskich prac, jak i wynikiem ewolucji wielkich przedsiębiorstw \ praktyki zarządzania. Klasyczne spojrzenie na zarządzanie obejmuje dwa różtoe podejścia: „naukowe zarządzanie” Taylora i „zarządzanie administracyjne” Fayola (klasyczną teorię organizacji).

• podejście klasyczne\

Składa się z dwóch wyodrębnionych gałęzi: naukowego zarządzania i zarządzania administracyjnegos/klasycznej teorii organizacji).

• naukowe zarządzanie    \

Podejście do zarządzania zajmujące siVpoprawą wyników osiąganych przez poszczególnych robotników.    \

spowalnianie pracy    \

Pracownicy celowo pracują w tempie wohiiejszyn\od możliwego.

Naukowe zarządzanie \

Wydajność jako poważny problem gospodarczy pojawiła sie w ciągu kilku pierwszych lat naszego stulecia. Gospodarka się rozwijała, kafńtał był łatwo dostępny, ałe jednocześnie panował niedobór rąk do pracy. Dlatego n^enedżerowie

2. Ewolucja zarządzana 73