10432 S6300634

Je« io wypadek całkowitej leksy kalizacji znaczenia słowa w jego nowy* użyciu. Wyrażenia takie mogą być swobodnie podejmowane przez mó%u. tych stale w tym samym znaczeniu - jak inne regularnie używane elementy kodu. Na tak silną ich leksykalizację ma niewątpliwy wpływ fakt ich terminologicznego uży da, jednak leksy kalizacja cechuje wsz> yikie u\nue manę tu wyrażenia, które należą do frazeologicznych zasobów języka Przy całej swej stabilizacji znaczeniowej zieksy kalizowane wyraźna określające są tak bliskie przenośni metaforycznej, ze z łatwością daje tę w mdi ożywić zatarta lub zniwelow jru struktura metafory czna (co było odczuwane jako sztuczne i memtuaryjne w wypadku „metafor genety cznych" z a-kinu naatwmciwa rzeczownikowego) Np określenia „gorący temperament* łub ^diłodne usposobienie" dadzą sic pogłębić znaczeniowo na podobtemno żywych metafor, choć nrwątphwie ich podstawow 4 funkcja jest przrkzzyw* me pewnych mulonych znaczeń terminologicznych 1 utartych określeń.

Warto może zauważyć, ze właściwa niektórym mniej /Irkukaluowaiym wyrażeniom z lej grupy fakuluzywnoic mtcrpreticypu (m»>/ru je trakkr** jako jednostki kodu będące wariantami kontekaowy nu pewnych zn*/rt)pre dykatywnych. np. znaczenie intensywności przy wyrażeniach oznaczających uczucia leahzDW-ane jest przy szyciu slow agor u. r gt*ącaaulość. goracanr naw iść.    da uę w nich aktywizował. dsruiematyczna uruktura pnr

nośna«. tu powtórzmy. fakultatywność utierpirracy pru srupkiyr    mdfflu

w (akcie dery w ow «ua całych sem żywych metafor bolących przedhizenon danego wyrażenia z omawianej tu grupy wyta/eniau/n mego za przrnouuę zbyt zautomatyzowaną 1 wobec lego Kucskutci zna rk<prrs\wnie Miłość mo ar być pręco. plimuenna. może le/ - co burdzie) sugestywne - »>/»< kar Ogromnym ogniem. słowa mogą być oilrt równe p^F:e<:v*ty<(ce. załn^zt. wieża mutr wę n?no«ć t dźnigać. a także » v strzelać w górę. błąd może być • teUi.kalaialny bądź piramidalny Podobna wymtemalnmc zleksykałizowa-nych wyrażeń występuje również w obrębie metafor rzeczownikowych, które UB tamek utarcu struktury predykatywnej staja się imieniem własnym, np gdy okicśkme pieszczotliwe drogiej oaoby słowem ..kotek." czy ..do Metko me jed juz semantycznie nośne, szuka *k innych określeń metafo tycznych tamie zaś przechodzą do kategorii imion własnych.

1    Serie tego typu podlegają Malej ewolucji Pode zas gdy jedne wyrażenia

kk&ykati/ują cię « stają stę W poczuciu użytkowników języka wyeksploa

kspresywnie,na ich miejsce wchodzą wyrażenia nowe, o większej

^loNV , \yo wykazujące dwutematyczną strukturę właściwą przenośni, cile wyraz*'**

zastępowalność zleksy kalizowanych wyrażeń predykatywnych iywy-i _meiaforami cechuje tę grupę , .metafor językowych", która jest reprezentowana przez w yrażenia określające; nie da się wskazać podobnej wymien-ności środków językowych w grupie terminów, nie widać też potrzeby, dla której jedna nazwa miałaby być zastępowana inną.

Fakt. iż omaw iane wyrażenia predykatywne podlegają stałej ewolucji, boctąga za sobą możliwość różnicowania się w tym aspekcie zarówno diolektow jak i odrębnych języków grupowych, ponieważ określone womponents serii rozprzestrzeniają się w różnych kręgach społecznych. [Towarzyszą temu znaczne różnice w ocenie możliwości ekspresywnych poszczególnych slow, w odczuciu ich metaforyczności. Dla niektórych osób wyia/enia takie, jak: „okropnie piękny*’, „piekielnie dobry”, „szalenie mądry’*, „być wściekle zadowolonym” stanowią zwroty zbyt silnie związane /c znac/cnicm pry marnym użytych w nich określeń, by dały się

one stosować jako swobodne w ananty wykładnika intensywności 'bardzo' -bc/ w/ględu na znaczenie określanego przezeń słowa, a więc w sposób w pełni zlcksykalizowany. Jednak - jak o tym świadczy fakt rozprzestrze-niania się ty t, h wyrażeń dla licznych użytkowników języka stanowią już one zwroty zleksykaliz.owane; nic wywołuje u nich oporu łączne zasto-sowanic w tych wyrażeniach jednostek tak przeciwstawnych znaczeniowo. jak ..szaleństwo” i „mądrość . „piekielny i „dobry” itp.^:' Szczególną łatwość w podejmow aniu i tworzeniu tego typu zwrotów mają kręgi młodzieżowe, co wiąże się zapewne z opisanym przez Meilleta zjawiskiem aktywizacji zmian językowych przy przechodzeniu języka z pokolenia na pokolenie *. Ma to tez na pewno związek z panującą w kręgach młodzieżowych modą na wyrażenia silnie ekspresy wne. dosadne, hiperboli żujące (np. mówi się. ż* ktoś jest cholernie bądź piekielnie zakocha• ny> wściekle spokojny itp.)*

est mono gis! ^ Wtucłiw 191 wyd. I. Paru 1921

'UfuKtur/c tcmantyiMK'] wykładników mlcju\    ,

I Janus,    mtcnwnm'** ’ ‘ ^r‘ ky {tui maiemUęft

* A Mcillet, Unguisfiąttf hishrrhjm ti rozprawa: Comment ks mots ihmgwt dt sens.