13 (98)

jgę Część I. Podstawy tomunikacji

Według socjologów, uczymy się korzystać z sygnałów niewerbalnych. Które nasze społeczeństwo uważa za właściwe dla naszej płci. Uczymy się komunikować niewerbalnie na podstawie obserwacji tego. co robią inni, przez modelowanie zachowań męskich i kobiecych oraz przyjmowanie ról zgodnych z obowiązującym modelem społecznym. Ale istnieje wśród badaczy także inny punkt widzenia. Badania socjofrołogów dotyczą wpływu ewolucji na kształtowanie się zachowań zwierząt i ludzi. Na przykład, socjobiołodzy zajmujący się seksualnością ludzi opierają swoje badania na zachowaniach pierwotnych, takich jak instynkt, który kieruje poszukiwaniem towarzysza o najlepszych cechach prokreacyjnych w celu zapewnienia potrwania gatunku. Zgodnie z podejściem socjobiologicznym, mężczyźni cenią kobiety, które przesyłiją sygnały niewerbalne sugerujące płodność - pełne wargi, gładka skóra, lśniące wtosy, sprężysty i młodzieńczy chód oraz ożywiona ekspresja twarzy. Większość tych cech związana jest ze zdrowiem i młodością. Kobiety oceniają mężczyzn, biorąc pod uwagę ich rozmiary lizyczne i silę oraz sygnały niewerbalne, które komunikują, że są ambitni, godni zaufania i zdrowi Wszystkie te cechy sugerują, że będą oni dobrymi opiekunami rodziny. Przeciwnicy socjottotogii twierdzą, że to podejście do zrozumienia ludzkiego zachowania marginalizuje znaczenie środowiska.

Czy socjobiologja może być wyerzystena do wyjaśniania ludzkich zachowań komunikacyjnych? McCroskey (1997), wybitny badas komunikacji, twierdzi, że ludzie mają wrodzone (a zatem biologiczne) predyspozycje do komunikowania się na określone sposoby, ale jednocześnie nie neguje on wpływu uczenia sit Zgodnie z McCrosteyem, genetyka (natura) i uczenie (wychowanie) współdziałają, wpływając na to, jak się komu-Aujemy. Uwzględniając nasze charakterystyki neurobctogiczne, przychodzimy na świat z genetycznie uwarunkowanymi cechami lub predyspozycjami do komunikowania się na określone sposoby. Nietóccy ludzie są j. natury” nieśmiali lub odczuwają lęk w sytuacjach komunikacyjnych. Niemniej doświadczenie oraz efekty różnych sytuacji wzmacniają lub restrukturałizują wrodzone predyspozycje tomumkacy;'*. Natura i wychowanie są nierozerwalnie związane i wpływają na to, jak ludzie komunikują «ę niewerbalnie oraz jak mężczyźni ł kobiety wykorzystują sygnały niewerbalne. Z tej perspektywy, do skutecznej komunikacji konieczne jest zrozumienie oraz ocena naszych predyspozycp do pewnych rtóajów komunikacji. Równie ważna jest analiza możliwości skutecznego przystosowania naszych zachowań komunikacyjnych do różnych sytuacji życiowych.

Nie wiemy jeszcze, który z crawianych czynników - natura czy wychowanie - ma większy wpływ na zachowarsa kornunikao;*e. Wiemy jednak, że żadne stwierdzenie me jest prawdziwe jednocześnie dla wszystkich ludzi. Kęsy badacze twerdzą, że kobiety mają tendencję do komunikowania się w okreśiooy sposób, a męzryźni w inny, to te uogólnienia powinny być traktowane jak wszystkie inne generafizacje - nie zzaszc są one prawdziwe.

Źródło-. Buss (2003). Kenrich, Trust ,1?58). McCroskey (1997), Walsh (1995).

5.6. Pokonywanie trudności

Niezależnie od tego. jak zniechęcające mogą się wydawać midności w osiąganiu kompetencji w komunikacji niewerbalnej, podejście kompetencyjne może zapewnić podstawy skutecznej i stosownej komunikacji. Możesz być bardziej zmotywowany do świadomego traktowania sygnałów niewerbalnych i wiadomości, które wysyłasz i odbierasz, wykorzystując rozmaite kanały. Powinieneś zdobyć stosowną wiedzę oraz z szacunkiem podchodzić do różnych sposobów, jakimi ludzie komunikują się niewerbalnie. Odmienności te wynikają z różnic indywidualnych, płciowych i kulturowych. Konieczne jest też rozwinięcie umiejętności wysyłania oraz odbierania wiadomości niewerbalnych stosownie i efektywnie oraz integrowanie komunikacji werbalnej z niewerbalną.

5.6.1.    Bądź świadomy wiadomości niewerbalnych

Ponieważ ciągle wysyłamy i odbieramy wiele wiadomości niewerbalnych, ważne jest dokładne ich zauważanie i interpretowanie. Kompetencja rozpoczyna się od uświadamiania sobie wiadomości, które wysyłasz, co zawiera w sobie świadomość różnych sygnałów niewerbalnych przekazywanych za pomocą twarzy, ruchów ciała itd. Po określeniu tego, jakie wiadomości niewerbalne wysyłasz, sprawdź, czy nie wysyłasz sprzecznych wiadomości oraz czy wiadomości niewerbalne współgrają z werbalnymi. Brak zgodności może spowodować, że wysyłasz słuchaczom mylne informacje albo podważasz ich treść.

Zwracanie uwagi na odbierane sygnały niewerbalne zakłada uświadamianie ich sobie bez nadmiernie aktywnego reagowania lub nadawania im zbyt dużej wagi. lepiej jest szukać podobnych wiadomości, wyrażanych różnymi kanałami niewerbalnymi. Jeżeli zauważysz, że ta sama wiadomość jest powtarzana na wiele różnych sposobów, to możesz, z. większym bezpieczeństwem uznać, że właściwie ją interpretujesz. Pamiętaj też, żc niektóre wiadomości niewerbalne są nieintcnc-jonalne. Jeżeli nic są one zgodne z informacją werbalną, to unikaj natychmiastowego wyciągania wniosków, ale raczej poproś o wyjaśnienie i słuchaj tego, co mówi twój rozmówca.

5.6.2.    Szanuj różnice

Ponieważ preferencje jednostkowe, płciowe i kulturowe mogą wprowadzić zróżnicowanie w komunikacji niewerbalnej, aby komunikować się w sposób kompetentny, dowiedz się na ich temat tak dużo, jak to możliwe. Unikaj oceniania sygnałów niewerbalnych innych ludzi jako błędnych pod wpływam różnic indywidualnych i nic oczekuj, żc ich wiadomości niewerbalne będą odzwierciedleniem twoich własnych. Bądź wrażliwy na to, jakie skutki mogą mieć twoje specyficzne zachowania niewerbalne. Wysyłaj swoje wiadomości niewerbalne ostrożnie, aby nie obrazić innych lub nie przekroczyć ich granit. Zawsze istnieje możliwość, żc twoje wiadomości niewerbalne będą źle zrozumiane.

Jeżeli nic jesteś pewien, jakie sygnały niewerbalne są stosowne, to staraj się je ograniczyć oraz unikaj zachowań niewerbalnych, które mogłyby być błędnie zrozumiane. Na przykład, nic zakładaj koleżeństwa lub bliskości z. ludźmi, których ledwie co znasz i nic wkraczaj w ich osobistą lub intymną przestrzeń. Takie zachowania mogą być uznane w najlepszymi przypadku za niegrzeczne, a w najgorszym za napastowanie seksualne. Najważniejsze, byś okazywał każdemu szacunek bez względu na to, jakie zachowania niewerbalne prezentuje.