15554 str 090

czopem i panwią, jak to pokazano na rys. 13.1. Zgodnie z rys. 13.1 moment oporu tarcia łożyska M_t wyraża się związkiem

M, = Tr_t    (13.1)

gdzie: T — siła tarcia,

r_t — ramię działania siły tarcia.

Rys. 13.1. Schemat łożyska: a) poprzecznego, b) wzdłużnego wg [6]

W łożysku poprzecznym r_{ = <i/2 i jest połową średnicy czopa. W łożysku wzdłużnym r_t = r_s = dJ2 i jest połową średniej średnicy pierścieniowej powierzchni łożyska, określonego związkiem

(13.2)

r, = 0,25 (d_z + djj

Przeniesienie obciążenia przez łożysko wiąże się z naciskiem czopa na panew. Nacisk ten jest nierównomierny, jak to pokazano na rys. 13.2a i c. Dlatego do obliczeń wprowadza się pojęcie nacisku średniego p_iT. Nacisk ten kolejno dla łożysk poprzecznych i wzdłużnych określa się odpowiednio na podstawie zależności

(13.3)

Na warunki pracy łożyska wpływa prędkość poślizgu między czopem a panwią. Prędkość ta dla łożysk poprzecznych jest prędkością obwodową powierzchni czopa i wynika ze wzoru

u = 0,5Jg)    (13.4)

gdzie d i o jest odpowiednio średnicą czopa oraz jego prędkością kątową. W łożyskach wzdłużnych prędkość ta na powierzchni czopa jest różna i zależy

90