15940 img@36 (2)

25

R. H. WIADOMOŚCI PODSTAWOWE Z MIERNICTWA

1^) nr v j-u dokładnym pomiarze należy dokonać kilku mierzeń tego samego wymiaru, w celu sprawdzenia wyników i obliczenia wartości średniej,

14)    podczas odczytywania wskazań unikać ukośnego patrzenia na podziałkę, aby zapobiec błędowi pamlaksy,    ,    .    .

15)    podczas długotrwałych pomiarów należy stosować racjonalnie rozłożone przerwy odpoczynkom \ „iby umknąć wpływu smużenia na wyniki pomiarów.

4. Obliczanie błędów i niedokładności pomiaru

a. Eliminowanie błędów systematycznych

Do największych trudności w wyeliminowaniu wpływu błędów systematycznych należy wykry cie i określenie przyczyn błędów, które należy analizować indywidualnie. Wartości i znaki błędów systematycznych sprzętu pomiarowego można ustalić w rezultacie dokładnego zbadania sprzętu, otrzymując tabelaryczne lub wykreślne dane umożliwiające uwzględnienie odpowiednich poprawek. Sposób ustalenia znaku błędu, jego wartości liczbowej oraz odpowiedniej poprawki, powinien być uzależniony od specyfiki poszczególnych przypadków.

Poprawka jest to wielkość, która powinna być algebraicznie dodana do zmierzonego wymiaru, aby uzyskać poprawną wartość wyniku pomiaru. Oznaczając poprawkę symbolem SN można napisać, że poprawna wartość (oczekiwana wartość) wielkości N wy-

mesie
	N *= Nc-\-ÓN	[15]
a stąd
	óN « N—Na	[16]
Porównując wzory [16] z ['	7] otrzymuje się
	dN m -AAT	[17]

czyli, że poprawka jest znaną wartością błędu przyjmowaną ze znakiem przeciwnym.

b. Eliminowanie błędów przypadkowych

Celem każdego pomiaru jest znalezienie prawdziwej wartości mierzonej wielkości-Jak już wspomniano, aby uniknąć błędu grubego (omyłki), ten sam wymiar należy zmierzyć przynajmniej dwukrotnie. Ponieważ błędy przypadkowe powodują, że każdy pomiar wykonany w tym samym miejscu ma na ogół inny wynik, wobec tego za wartość prawdziwą mierzonej wielkości N przyjmuje się średnią arytmetyczną z n pomiarów wykonanych w tym samym miejscu i w tych samych warunkach, czyli

N s X    [18)

Średnia arytmetyczna ze zmierzonych n wartości nazywa się wynikiem pomiaru i oblicza się ją zc wzoru

I n

Ki

Wk

**»+*»+*♦+ - +*» ₌

n    n

gdzie x,_t x_t, x„... x„ — wartości mierzonej wielkości uzyskane przy poszczególnych pomiarach.