16924 IMG"98

(13.13)

polach. W Polsce pola irygowane są w 70% użytkowane jako łąki i pastwiska. Poza tym na polach irygowanych prowadzona jest uprawa roślin okopowych (przede wszystkim buraków), kłosowych (kukurydzy, żyta i owsa) oraz konopi i rzepaku ozimego.

—    zalewowego — na terenach płaskich,

—    grzbietowo-zalewowego — w terenie o nieznacznym spadku,

—    stokowego — przy spadku terenu 1,5—20% lub większym.

Powierzchnię pól irygowanych określa się [65] na podstawie wzoru

Jak wielkie jest znaczenie wymiaru czynnego dla zdolności filtracyjnej gruntu może świadczyć przykład. Jeżeli przy wymiarze czynnym 0,5 mm zdolność filtracyjna wynosi 100%, to przy wymiarze 0,4 mm jest równa 50%, przy 0,3 mm — 25%, przy 0,2 mm zaś tylko 10%.

13.6.3.4. Pola irygowane. Pola irygowane stanowią urządzenia najdawniej stosowane (w Anglii od połowy XIX w., w Polsce od 1871 r. w Gdańsku). Głównym ich zadaniem jest oczyszczanie ścieków, natomiast wykorzystanie rolnicze stanowi cel uboczny. Oczyszczanie ścieków na polach irygowanych polega na nawadnianiu gruntów ornych, pastwisk i łąk ściekami oczyszczonymi biologicznie lub co najmniej mechanicznie. Rozwiązanie to jest zalecane jako III stopień oczyszczania ścieków.

Gleba pól irygowanych powinna być przepuszczalna i przewiewna, aby mógł się odbywać energiczny aerobowy rozkład związków organicznych. Najodpowiedniejsze są lekkie piaski gliniaste, mady nadrzeczne oraz glinki z domieszką piasku. Dobre wyniki oczyszczania można uzyskać również na glebach gliniastych pod warunkiem zdrenowania pola i mniejszego obciążenia. Zanieczyszczenia organiczne zawarte w ściekach, zatrzymywane w gruncie, ulegają mineralizacji pod wpływem mikroflory. Sole potasu, fosforu i azotu są akumulo-wane w glebie i w dużym stopniu asymilowane przez rośliny uprawiane na

Powierzchnia pól irygowanych jest sztucznie dostosowane do najbardziej odpowiedniego dla danych warunków systemu nawadniania:

Poza tym mogą być stosowane różne odmiany nawadniania bruzdowego. W glebie nawodnionej ściekami następuje nagromadzenie nie tylko składników pokarmowych (potasu, fosforu, azotu), ale również próchnicy. Z biegiem lat gleba zwiększa swoją urodzajność, co występuje szczególnie jaskrawo na glebach piaszczystych. Wielokrotne nawadnianie ściekami wpływa na zmianę gleby pod względem chemicznym, fizycznym i biologicznym. Przy zastosowaniu wyższych dawek rocznych następuje zubożenie gleby w wapno, co powinno być wyrównane za pomocą okresowego wapnowania w ilości 2 t CaO/ha co 4 lata.

gdzie: Q_d — średnia dobowa ilość doprowadzanych ścieków, m³/d, ą — obciążenie hydrauliczne pól irygowanych, m³/(m² • d).

390