17568 img450 (3)

D. Chlebnci-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Osłuchiwanie brzucha może być również bardzo przydatne. Wykonuje się je membraną słuchawki lekarskiej. Określa się obecność szmerów jelitowych, ich częstość, głośność, wysokość i umiejscowienie. W warunkach prawidłowych stwierdza się przelewania, bulgotania i trzaski, natomiast w niedrożności porażennej jelit występuje „martwa cisza”.

Szmer naczyniowy słyszalny nad dużymi tętnicami jamy brzusznej sugeruje zwężenie tętnicy.

Najczęstszą chorobą wymagającą u dzieci leczenia operacyjnego jest ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. Poniżej przedstawiony przykład, może być ilustracją postępowania lekarskiego przy dolegliwościach ze strony jamy brzusznej.

Z wywiadów dowiedzieć się można o następujących objawach:

•    ból brzucha - początkowo wokół pępka o charakterze kurczowym, napadowym, następnie umiejscawia się w prawym dole biodrowym i przy zapaleniu otrzewnej nasila przy każdym ruchu ciała; przy nietypowym położeniu wyrostka bóle mogą być odczuwane w nadbrzuszu, miednicy małej lub okolicy lędźwiowej;

•    wymioty;

•    brak łaknienia;

•    gorączka.

W trakcie zbierania wywiadów ważna jest obserwacja dziecka w celu oceny bladości skóry lub zaczerwienienia, ruchów brzucha i ogólnej aktywności ruchowej.

W czasie badania palpacyjnego brzucha ocenia się napięcie powłok brzusznych w każdym kwadrancie; musi być ono wykonane bardzo delikatnie, aby uniknąć odruchowego napinania powłok w odpowiedzi na ból.

Bardzo ważne jest zlokalizowanie najsilniejszej miejscowej bolesności uciskowej; u starszych dzieci jest to często punkt

Mc 3umey’a, leżący na linii łączącej prawy kolec biodrowy przedni górny z pępkiem w odległości 1/3 tej linii od kolca kości biodrowej. U młodszych dzieci bolesność zlokalizowana jest często nad całym dołem biodrowym.

Cennym objawem, szczególnie u niespokojnego dziecka, jest stwierdzenie bólu pojawiającego się w miejscu położenia wyrostka w czasie ucisku na brzuch w jakimkolwiek innym miejscu.

W rozpoznaniu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego pomocne są dodatnie objawy Rovsinga i Jaworskiego.

Objaw Rovsinga wykonuje się uciskając (jedna ręka płasko leży na drugiej) najpierw esicę od lewego dołu biodrowego w kierunku ku górze, a następnie okrężnicę zstępującą. Zwiększenie ciśnienia gazów w jelicie grubym (równomierny ucisk antyperystaltyczny) rozciąga kątnicę i wyrostek, co przy zapaleniu wyrostka wyzwala ból, najsilniejszy w punkcie Mc Burney’a.

Dodatni objaw Jaworskiego to bolesność w rzucie wyrostka robaczkowego przy zwiększeniu napięcia mięśni powłok i ciśnienia w jamie brzusznej, spowodowanego powolnym opuszczaniem uniesionej wcześniej i wyprostowanej w stawie kolanowym kończyny dolnej prawej.

Jeżeli dojdzie do zapalenia otrzewnej, można stwierdzić ból przy odrywaniu ręki (objaw Blumberga). W ostrym zapaleniu wyrostka perystaltyka jelit może być słabo słyszalna, a w rozlanym zapaleniu otrzewnej jest niesłyszalna.

Po ocenie brzucha obowiązuje dokładne zbadanie całego dziecka, łącznie z badaniem przez odbytnicę. Dodatkowym potwierdzeniem rozpoznania jest wysoka leukocytoza z odmłodzeniem krwinek białych („przesunięcie we wzorze odsetkowym w lewo”).

95