19162 PICT2645 (2)

dzież na wpływy wroga klasowego, uczulić na kfs flMH| nauczyć rozpoznawać go, mobilizować nienawiść młod^eó^ ciw wszelkim wrogom socjalizmu". Zadania to można niowgtptt* wie ekstrapolować na obazar całej literatury. Przekonują O tjnfli dalszy ciąg cytowanej wypowiedzi: „książki dla młodriiljf*~fNH jak książki dla dorosłych, powinny przedstawiać cab| skoKqji0ffl| waną dialektykę życia, cały czuły mechanizm walki klasowej"*. Bez trudu można odnaleźć w powyższych słowach echa znanego apelu Bieruta: „Być czujnym! — oto nakaz, który powinien towarzyszyć nieustannie każdemu z nas, zarówno w każdym momencie pracy partyjnej, zawodowej i społecznej, jak i na każdym kroku zespołowego czy osobistego życia. Dopóki wróg klasowy istnieje i działa — trzeba być czujnym. Być czujnym — to znaczy przyspieszać zagładę imperialistów, to znaczy umacniać zręby budownictwa ustroju socjalistycznego" ^5S.

Przemówienie Bieruta, z którego pochodzi zacytowany fragment, stanowi ważny składnik „doktrynalnego intertekstu", tj. zewnętrznego układu decydującego o interpretacyjnej jednoznaczności powieści socrealistycznych⁵*. Powieść z tezą jest zawsze podporządkowana semantycznie innym tekstom; odizolowana od nich — staje się wieloznaczna i doktrynalnie indyferentna **. Powieść tendencyjną można więc czytać tylko „poprzez" sformułowane wcześniej wypowiedzi doktrynalne, które tworzą swoisty „kontekst intertekstualny". Zależność ma zresztą charakter obustronny: powieść tendencyjna wykorzystuje ten kontekst

⁶⁷    Lasota, op. cit., s. 119.

⁶⁸    B. Bierut, Zadania Partii w walc* o czujność rewolucyjną m tle sytuacji obecnej. Referat wygłoszony na III Plenum KC PZPR dmte ll-go listopada 1949 roku, [w:] III Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, II, 12, 13 listopada 1949 r^ Warszawa 1949, s. 57.

^M Zob. Suleiman, op. cit., s. 44. Rolę „doktrynalnego intertekstu* w uczytelnianiu „narracji egzemplarycznych" pokazuje autorka na przykładzie trzech przypowieści biblijnych: o siewcy (Mi, 13), o pannach cosg tropnych i nierozsądnych (Mt, 25) i synu marnotrawnym (Lk. 15). IdMftHft. Suleiman przypowieści te nabywają właściwego znaczenia w kontekśeżh innych przypowieści nowotestamentowych, głównie saś w kontekście afiBfc.' tralnego tekstau doktrynalnego" Nowego Tviłamrniu — Każenia <M gśs(Nk

** Zob. op. cit., s. 44.