skanowanie0060 (11)

2. Układu prostokątnego na obszarach rolnych 1 leśnych; tworzą go drogi polne i leśno dostosowane do kształtu dziatek własnościowych i poszczególnych użytków rolnych.

Rys. 30

Przykład sied drogowej na obszarze osadnictwa •kupionego (Nizina Śląska)

Rya.II

Przykład sieci drogowej na obszarze osadnictwa rozproszonego (Sowalszczyzna)

Oba typy układów rzadko występują w czystej postaci, przeważnie są zakłócone przez lokalne warunki fizjograficzne (rzeźbę terenu, sieć hydrograficzną), przebieg dróg wyższego rzędu i linii kolejowych, a zwłaszcza przez stosunki własnościowa.

Przykłady sieci drogowej na obszarze pagórkowatym (przykład z Pojezierza Kaszubskiego) i na obszarze równinnym (przykład z Wysoczyzny Siedleckiej) pokazano na rys. 21 i 22 (a. 97, 98). Jak widać, deniwelacje terenu wpływają na wydłużenie sieci drogowej, skomplikowanie jej układu i odkształcenie poszczególnych dróg od kierunku prostego.

Jednym z najważniejszych czynników warunkujących gęstość i układ dróg gruntowych jest gęstość zabudowy (liczba domów lub gospodarstw rolnych na 1 km*) oraz stopień jej rozproszenia (liczba osiedli, przysiółków, osad, samotnych zagród itp.). Im bardziej rozproszone jest osadnictwo, tym bardziej wydłużona mual być obsługująca je sieć drogowa. Na rys. 30 i 31 przedstawiono przykłady sieci drogowej na obszarze osadnictwa skupionego (przykład z Niziny Śląskiej) i rozproszonego (przykład z Suwalszczyzny).

Długość I gęstość Brak jest danych o łącznej długości dróg gruntowych (poza publicznymi). Dlatego też ustalenie szacunkowej długości tych dróg i ich gęstości na 100 km* wymaga pracochłonnych obliczeń. Autor przeprowadził takie obliczenia posługując się mapami powiatowymi z lat sześćdziesiątych.

W tym celu wybrał dziesięć kwadratów o boku 10 km z dziesięciu województw o różnym charakterze gospodarczym i rozmaitym stopniu rozproszenia osadnictwa, reprezentujących różne regiony Polski. Były to województwa: katowickie, lubelskie, nowosądeckie, olsztyńskie, poznańskie, słupeckie, suwalskie, wałbrzyskie, warszawskie i zielonogórskie. Jeden z wybranych obszarów ma charakter przemysłowy, dwa — rolniczo-przemysłowy, trzy — rolniczy (przy czym w jednym przeważają gospodarstwa państwowe), dwa — rolnkzo-lcśny, Jeden — wybitnie lesisty i Jeden — podmiejski. Jeden z tych obszarów znajduje się na Wybrzeżu, trzy na pojezierzach, trzy reprezentują bezjeziome tereny nizinne, jeden leży na wyżynie, jeden na przedgórzu i Jeden w górach.

Na podstawie przebadanej w ten sposób powierzchni 1000 km* można wysnuć wniosek, że długość wszelkiego rodzaju dróg gruntowych wynosi w Polsce około 1,2 min km. a gęstość około 380 km/100 km* — jest to więc gęstość prawie 9 razy większa od gęstości dróg o nawierzchni twardej.

Sieć dróg gruntowych jest więc w Polsce gęsta, a nawet nadmiernie gęsta. Prawdopodobnie należy ona do najgęstszych w Europie. To samo można powiedzieć o łącznej gęstości wszystkich dróg kołowych (twardych i gruntowych). Z punktu widzenia potrzeb gospodarczych sieć drogowa Polski jest wystarczająco gęsta. natomiast jest nierówno wykorzystana z powodu złego stanu lub braku nawierzchni twardej na większości dróg.

123