20744 Scan076

Różnice indywidualne w rozwoju umiejętności czytania u dzieci

Margaret J. Snowling

¹ '• | miii men t of Psychology, University of York, Hestington, York, UK

Streszczenie

" niniejszej pracy rozważałam różnice indywidualne w rozwijaniu się zdolności . 4 miiIii, w ramach koneksjonistyczncgo modelu czytania. Podział pracy pomiędzy tzw. » •• d i lónologiczną, odwzorowującą bezpośrednio pisownię na fonetykę i ścieżką

•    MMUiiyczną, łączącą pisownię z fonetyką za pośrednictwem informacji semantycznych i * ¹ mii i wsp., 1996) stanowi dobre wytłumaczenie wyników badań dotyczących i ‘ i<Iłowego rozwoju czytania. Zdolności fonologiczne są krytyczne dla rozwoju

• ......(ętności dekodowania i dlatego są świetnymi wyznacznikami rozwoju czytania we

•    mym okresie. W późniejszych okresach, umiejętności językowe spoza zakresu .....logu, w szczególności zdolności semantyczne, wydają się nabierać kluczowego

. o mii, przynajmniej dla dzieci czytających po angielsku, i stanowią podstawę dla > m /utłeenia efektywnego systemu czytania, który radzi sobie ze słowami zróżnicowanymi i o.l v /ględcm regularności i częstotliwości.

1'oilwójna dysocjacja, której przykładem są dzieci z dyslcksją i dzieci z niskim |M**ioiiicm rozumienia, potwierdza, że wybiórcze uszkodzenie ścieżki fonologicznej lub

• .....mluzncj prowadzi do odmiennych skutków podczas nauki czytania. W dyslcksji

•    *«i»:i'»i|i| głównie problemy w dekodowaniu. Dzieci z niskim poziomem rozumienia zaś, •mm pizedc wszystkim trudności wczytaniu ze zrozumieniem. Mówiąc bardziej ogólnie, l. w;ku lónologiczną i semantyczna współdziałają, wykształcając zróżnicowanie, które Mi ' kloczne zarówno w prawidłowym, jak i zaburzonym rozwoju. „Trójkątny model

•    \ i.uil.i ma również ważne implikacje dla programów pomocy w czytaniu, a z badania •ki. li programów nauczania wynikają implikacje dla tego modelu. Rola, jaką odgrywa i .u. k ',i me zostałajcszczc w tych modelach uwzględniona. Poza tym, pomimo że daje się

•    »m>\ i/yć pewien postęp w modelowaniu efektów wstępnego ćwiczenia reprezentacji

• .....logicznych, prace nad reprezentacjami semantycznymi pozostają na bardzo

«%• •• mym etapie.

WSTĘP

W uproszczeniu, nauka czytania polega na wykształceniu systemu • »l\' /oi owywania słów pisanych na słowa mówione, który jest wykorzys-i my nie tylko do czytania znanych słów. ale także do wymawiania