21484 wstęp do teorii polityki img 216

206

W tym ujęciu istotną przesłanką warunkującą efektywność może być ocena społeczności międzynarodowej⁷'¹. Wyznacznikiem będzie w tym przypadku stopień aprobaty (pozytywnej oceny) środowiska międzynarodowego⁷⁵. Jednocześnie akceptacja międzynarodowa wpływa pozytywnie na efektywność działalności państw na arenie międzynarodowej⁷⁶.

Kryterium oceny może być opróczakccptacji, czyli pozytywnej reakcji innych podmiotów w- środowiskumiędzynarodowym także sama reakcja, jaką wywołuje działanie państwa na arenie międzynarodowej. Ten aspekt oceny wymaga jednak skonkretyzowania, jaką reakcję można uznać za wystarczającą do pozytywnej oceny. Nie zawsze bowiem pozytywny oddźwięk międzynarodowy, choć najbardziej oczekiwany, jest możliwy. Można zatem przyjąć, że niekiedy wartościową będzie sama reakcją wskazując, że daną działalność zewnętrznąpaństwa cechuje zdolność oddziaływania na system międzynarodowy.

4. Konkluzje

Ocena efektywności polityki zagranicznej państwa jest kwestią niejednoznaczną. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż kategoriami analizy są zarówno czynniki wymierne jak i niewymierne, Cżęslo wyszczególniane subiektywnie przez badacza problemu, co czyni końcową ocenę mniej precyzyjną i nieobiektywną.

Ponadto, działalność państwa na arenie międzynarodowej określana jest przez zadeklarowane cele. I Jrzeczywistniane są one w różnym okresie czasu, z czego wynika, że nie można ostatecznie ocenić efektywności działania państwa w środowisku międzynarodowym. Kluczowym jest przy tym stwierdzenie, ż.e żadne państwo, nawet o statusie mocarstwa światowego, nie ma możliwości pełnego urzeczywistnia celów i zamierzeń swojej poi ityki zagranicznej.

Istotnym jest również, fakt, że efektywność polityki zagranicznej państwa bezpośrednio wynika z jej racjonalności i skuteczności. Wstępna ocena skuteczności polegać będzie na porównaniu zadeklarowanego celu ze stanem jego realizacji w danym okresie czasu. Natomiast oceniając efektywność należy uzupełnić analizę skuteczności o rozpatrzenie zaistniałych uwarunkowań, podjętych środków i metod oraz poniesionych nakładów.

Ponadto, oprócz podstawowych wytycznych w anałizie skuteczności i efektywności wyszczególnić można i inne czynniki wzmacniające bądź osłabiające efektywne działanie państwa na arenie międzynarodowej.

Reasumując, z uwagi na specyficzny, dynamiczny i złożony charakter współczesnych stosunków międzynarodowych analiza skuteczności i efektywności polityki zagranicznej wymaga więc całościowego i złożonego procesu badawczego.

⁷⁴ Ziemowit 5. Pietraś, Podstawy teorii stosunków międzynarodowych, Lublin: Międzyuczelniany Instytut Nauk Politycznych UMCS 1986, s. 65 67.

” Morawiccki, Międzynarodowe organizacje..., s. 303.

⁷⁶ Janusz Symonides, Zasada efektywności w prawie międzynarodowym, Toruń: Wydawnictwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1967, s. 16-17.