22865 ScannedImage 17

20 Wprowadzenie

mieszkańcy interioru opowiadają mity o przodkach wychodzących z głębin ziemi i powracających tam bądź wznoszących się do nieba.

Dążenia takich badaczy jak Nevermann, Worms i Petri uporządkowania drogi dyfuzji idei religijnych i sporządzenia pełnego systemu na wzór drabiny Grabnera nie zostały uwieńczone sukcesem, podobnie jak próby opisania związków między językami Aborygenów. Nadal trwają dyskusje, czy istniał jeden język „praaustralijski” czy też każda fala osiedleńcza niosła swój język. Zdaniem Elkina i Capella istniał tzw. „wspólny język australijski”, którego elementy fonetyki, gramatyki czy słownictwa wciąż można wyodrębnić, podają oni zestaw 48 słów akceptowanych w 53% (na południowym wschodzie) do 88% (na obszarze Pustyni Zachodniej). Należą do nich takie słowa jak: waru „ogień”, ngura „obozowisko”, kapi „woda”, ma:yi „żywność”, mara „ręka”, djina „stopa”, dalang , język”, lirang „ząb”, wormala „wyprawa wojenna”, madagi „warkotka” czy waningi — ceremonialny przystrój głowy wykonany z patyków i sznurka splecionego z włosia. Ponieważ jednak ten „praaustralijski” bliższy jest późniejszej fali osiedleńczej (Karpentarianie), być może przynależał dopiero im, wcześniejsi osiedleńcy zaś go jedynie zapożyczyli.

Obecna interpretacja dylematu ,jedna religia czy wiele religii” bliska jest stwierdzeniu, że specyficzna sytuacja geograficzna (izolacja) spowodowała powstanie tak wielu wariantów mitów, systemów totemicznych, rytuałów czy — mówiąc językiem Levi-Straussa — systemów przekształceń, że badanie religii Australii podobne jest do interpretowania talii kart. Można z niej ułożyć nieskończenie wiele wa-

Rys. 3. Mapa mitycznej Australii narysowana przez Davida Mowaljarlai. Kwadraty reprezentują opowieści, linieje łączące to oznaczenia dróg komunikacji między plemionami