• kofe]«cjai stóp zwrooa papierów wartościowych jako miara zależności aktywów w portfelu:
• oczekiwana stopa zwrotu i różne miary ryzyka dla portfeli dwóch i wielu akcji spółek oraz portfeli uwzględniających aktywa wolne od ryzyka;
• względne miary efektywności zarządzańia portfelem uwzględniające ryzyko całkowite i rynkowe (współczynniki Tteynora. Sharpe'a i Jensena);
• otapa stopa zwrotu—ryzyko jako narzędzie oceny inwestycji finansowych.
PtortTei papierów wartościowych (portfel inwestycyjny> to zestaw różnych insmimentów finansowych (akcji, obligacji) wybranych z uwagi na zróżnicowaną reakcję ich cen na tendencje rynkowe. Portfel zawiera zatem określoną liczbę składników o różnej stopie zysku i o różnym stopniu ryzyka. Jednym z kryteriów podziału portfeli yest liczba i rodzaj wchodzących w ich skład papierów wartościowych. Można zatem wyróżnić portfele dwóch akcji i wielu akcji spółek oraz portfele wieloskładnikowe zawierające akcje i instrumenty wolne od ryzyka. Podstawowymi kryteriami oceny efektywności całego portfela inwestycyjnego jest oczekiwana stopa zwrotu i ryzyko, a także inne mierniki efektywności zarządzania nim.
W procesie konstrukcji i zarządzania portfelem papierów wartościowych można wyróżnić następujące etapy (53 J:
• Identyfikacja celów inwestora. Tworzenie portfela papierów wartościowych zaczyna °d ustalania celów inwestora zależnych od jego profilu (typu). Do tych celów są dostosowywane strategie i style inwestycyjne przy uwzględnieniu aktualnych preferencji (polityki inwestycyjnej).
• P^dnwwanie decyzji dotyczących struktury portfela papierów wartościowych. czyli ustalenie relacji grup aktywów w portfelu (akcje, obligacje, gotówka
* ^ ekwiwalent), » w ramach nich-relacji rodzajów papierów wartościowych
tdtmuunosanyeh określonymi celami inwestora, np. akcje mogą reprezentować albo kapitał zachowawczy, albo kapitał o dużych możliwościach wzrostu. ryzykowny lob spekulacyjny, natomiast obligacje mogą być krótkoterminowe, srednioccuinnowc lub długoterminowe. W decyzjach tych rozważa się m.in. bu-dowę zrównoważonego portfela papierów wartościowych zależnego od celów inwestycyjnych.
Identyfikacja i uwzględnienie rodzajów ryzyka inwestycyjnego oraz zasad zarządzania nim przez inwestora indywidualnego lub osobę zarządzającą portfelem (menedżera, doradcę).
f>obór oraz stosowanie zasad, metod oceny i zarządzania portfelami inwe-**ycyjz*ymi (korelacja par akcji, dywersyfikacja portfela, jego oczekiwana stopa zwrotu i ryzyko).
Właściwa interpretacja wyników oceny relacji stopa zwrotu—ryzyko dla różnych portfeli inwestycyjnych w warunkach dynamicznego otoczenia rynku kapitałowego.
• Ciąg*) monitoring, comiulting I controlling w /.okresie zmian otoczenia (jako nocnika ryzyka). Dopasowywanie struktury portfela inwestycyjnego do tendencji zmian na rynku kapitałowym w celu utrzymania lub poprawy jego efektywności.
• Doskonalenie narządzi i technik zarządzania portfelem, w tym weryfikacji metod jego oceny i stosowaniu programów komputerowych.
%■ <
typ inwestora i jego preferencje zależą głównie od jego statusu materialnego (przy uwzględnieniu do jakiej grupy podatkowej należy), wiedzy i doświadczenia zakresie funkcjonowania rynku finansowego (w tym kapitałowego), skłonności ryzyka (preferowanie ryzyka i jego skutków, neutralność lub awersja do ryzyka) onu horyzontu czasowego inwestowania.
Cele inwestycyjne przy formułowaniu portfela papierów wartościowych można podzielić na główne i drugorzędne. Te pierwsze są zazwyczaj rozbieżne i istnieje konieczność ich hierarchizacji. Wśród celów głównych można zaliczyć:
• Bezpieczeństwo inwestycji. Chcąc uniknąć strat inwestor swoje wolne środki finansowe przeznacza na zakup papierów wartościowych o stosunkowo małej zmienności stopy zysku. Zatem w strukturze bezpiecznego portfela będą: krótkoterminowe obligacje wysokiej jakości i obligacje zamienne, akcje uprzywilejowane i akcje zwykłe spółek o solidnych fundamentach ekonomicznych oraz weksle skarbowe. Oczywiście wzrost bezpieczeństwa inwestycji wymaga akceptacji obniżonej stopy zysku z całego portfela. Cel ten może np. preferować starszy pracownik mający duże oszczędności, który chce się finansowo zabezpieczyć.
i Osiąganie stałych dochodów w postaci gotówki. Inwestorzy, aby otrzymywać stałe dochody, kupują głównie papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu (różne obligacje, akcje gwarantujące pewną i wysoką dywidendę), np. po sprzedaży nieruchomości były właściciel inwestuje w ten sposób otrzymane środki pieniężne, a uzyskane dochody przeznacza na bieżące wydatki, i Wzrost wartości zainwestowanego kapitału akcyjnego. Inwestorzy dążą do maksymalizacji globalnego zysku z inwestycji poprzez wzrost wartości kapitału własnego i zysków z dywidend. Przyczyną tego może być brak, wśród tych inwestorów. zainteresowania przyrostami rocznych zysków w formie gotówki wskutek zakwalifikowania ich dochodów do najwyżej opodatkowanej grupy dochodowej — stąd ich preferencje to reinwcstycje zysków osiąganych z dywidend w przyrost kapitału akcyjnego. Uogólniając, inwestorzy preferujący maksymalne korzyści kapitałowe nabywają głównie papiery wartościowe, które mc zawsze osiągają wysoką stopę zwrotu, ale w przyszłości są zdolne wykreować szybki przyrost ich wartości rynkowej, np. akcje zwykle spółek należących do sektorów gospodarki o dużej innowacyjności i dynamice rozwoju. Reprezentantem lej grupy, preferującej inwestycje o dużym wzroście kapitału akcyjnego, może być np. młody menedżer otrzymujący relatywnie wysokie wynagrodzenie.