57
stopniu. Przy nawożeniu plantacji należy brać pod uwagę, ażeby wszystkie składniki były w równowadze. To też nawożąc nawozami azotowemi i fosforowemi, które dają u nas zwykle największy efekt, należy również dodawać stosowną dawkę nawozów potasowych. W przeciwnym razie, naskutek naruszenia równowagi składników odżywczych, rośliny stają się mniej odporne i w daleko większym stopniu podlegają pstrzycy.
6. Bakterjoza liści tytoniu czerwono kwitnącego. Objawy bardzo podobne, jak przy pstrzycy na machorce. Na liściach zjawiają się plamki początkowo żółtawo-zielone. W środku plamki tkanka liścia zaczyna po pewnym czasie brunatnieć i wysychać, tworzy się brunatna, rozszerzająca się plama, wielkości od paru milimetrów do kilku centymetrów średnicy. Przy masowem występowaniu choroby plam takich na liściu tworzy się bardzo dużo i zlewają się one razem. Tkanka w miejscach chorych jest zupełnie krucha i z czasem tworzą się dziury. Przy ładnej, ciepłej i suchej pogodzie choroba nie występuje wcale, lub tylko w bardzo nieznacznym stopniu. Przeciwnie, przy pogodzie wietrznej, dżdżystej i chłodnej rozszerza się z nadzwyczajną szybkością, tak że może w przeciągu tygodnia, zniszczyć całą plantację. W miejscach zacisznych choroba występuje rzadziej.
Przyczyną bakterjozy liści są pewne drobnoustroje. Choroba jest bardzo zaraźliwa.
Ażeby uniknąć tej zarazy, należy siać nasiona odkażone formaliną w ziemię przegrzewaną, skrzynie i okna inspektowe odkażać, uprawiać tytoń na glebach z dobrym spadkiem i wystawą słoneczną. Glebę na polu należy utrzymywać ciągle w pulchnym stanie i nie pozwalać, aby po deszczach tworzyła się skorupa. Zauważono także, że nie wszystkie osobniki są jednakowo odporne na zarażenie bakterjozą. Należy więc przy produkcji nasienia pozostawiać na nasienniki tylko rośliny odporne.
7. Choroba mozajkowa. Na liściach tytoniu kentuc-kiego występuje często choroba, znana na całym świecie pod nazwą mozajkowej. Na liściach ukazują się marmurkowate plamki jaśniejszej i ciemniejszej barwy, zielonej (rys. 27). Ponieważ liść w miejscach jasno zielonych rośnie słabiej, a w ciemno zielonych silniej, przeto blaszka liściowa zaczyna się fałdować i w końcu liście są całe pofałdowane. Po pewnym czasie tkanka liściowa -w miejscach jasnych wysycha i kruszy się. Przy silnem występo-