29712 skanuj0064

1	-r~'--_ wvbór zawodu *ttS8? vo*6rzawodu jako proces traktowany jako jako jednora- W?SHSl“P» proces trwajmy zowy akt ^J1 całe życie
;, Środki	stosowanie , , stosowanie środków matę- _ . . , , . . , stosowanie środków łączą.- środków pobu- , ^y . ’ . cych podawanie informacji dząjących wła-wykorzystanie ^J . Ł testów dia z aktywizacją ucznia sną aktywność _ ucznia gnoza
Metody : | ^gjj	porady porady narzu- , oświetlające cone porady wynegocjowane pofc mowc
	_ • , pobudzanie ak-narzucanic tc- - ^r matu roz- uzgadnianie stanowisk tywnosciu ,. ucznia, stwo-mowy, kiero- w rozmowie ... . » rżenie mozliwo-wame , . sci samoanalizy
	dyrektywne liberalne me-metody dzia- tody działania, łania - in- dialogowe metody działa- sugerowanie, slrukcjc, poda- nia, udzielanie rad i porad naprowadzanie, wanic infor- wspieranie macji w rozwoju
Wynik	samodzielny stosowanie , , , , , . . , . , wybór zawodu decyzją wy- uzgadnianie stanowisk . : f u i przez ucznia-bom zawodu - w zakresie wyboru zawodu ... , , , ,, ; aktywizowanie wybór zawodu - wspólna decyzja ^J J J ucznia przez doza ucznia , radcę
Aspekt moralny i	odpowiedział- odpowiedzialność za wybór współodpowiedzialność do- ność za wybór po stronic do- radcy i ucznia po stronie radcy ucznia
Kategorie procesu społecznego	orientacja orientacja za- , . . wodowa ' P^ora£'^n,c*^wo. .. poradnictwo zawodowe zawodowe i 'feilS "...... ttSaife '

Źródło: B. Wojtasik, Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa, Wrocław 1993, s. 62.

Przedstawiona koncepcja B. Wojtasik analizuje zagadnienie poradnictwa w kontekście doradztwa zawodowego, niemniej można ją odnieść do innych przedmiotów doradzania: poradnictwa odnośnie spraw osobistych, wyborów życiowych itp. Istotnym jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: dlaczego wybierany jest dany model? Zależnejest to przede wszystkim od osobowości doradcy — dokładnie temperamentu. Ekstrawertykom z ich tendencją do przejmowania inicjatywy generalnie trudniej wejść w rolę wycofującego się z sytuacji, grającego rolę drugoplanową. Równie ważna jest osobowość radzącego się i jego oczekiwania co do doradcy i stylu doradzania. Niektórzy będą oczekiwać gotowych recept, przejęcia za nich inicjatywy i odpowiedzialności, inni pragną zostać jedynie wysłuchani. Kluczową kwestią jest rodzaj problemu. W przypadku zagadnień wymagających wiedzy technicznej, typu np. porada lekarska, prawna, w zakresie przepisów bhp czy świadczeń socjalnych radzący się będzie oczekiwał kompetencji ekspertowskich. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku tego typu problemów sporadycznie uczeń zwraca się do swojego wychowawcy. Jak wykazują badania¹ — nawet w przypadku doradztwa zawodowego młodzież rzadko wymaga od nauczyciela informacji o zawodach, szkołach, egzaminach. Uczniowie oczekują od wychowawców przede wszystkim akceptacji, życzliwości, zachęty. Pragną aby nauczyciel-doradca był miły, sympatyczny, cierpliwy, opanowany, spokojny, a dopiero potem - doświadczony, mądry i wykształcony. Głównie oczekują tego, aby nauczyciel znał ucznia i chciał mu pomóc. Kompetencje, które najbardziej cenią u nauczycieli-doradców radzący się można określić mianem wiedzy praktyczno-moralnej (kompetencje interpersonalne, moralne i komunikacyjne). Ma ona pierwszeństwo przez wiedzą techniczną. Zatem nieuzasadnione jest ze strony nauczycieli odsyłanie ucznia do kogoś innego, według nich bardziej kompetentnego, ponieważ to właśnie ich obdarzono zaufaniem. Należy zaznaczyć, że w przypadku gdy osoba boryka się z określoną sprawą jest dla niej dużą trudnością przyznać się przed samym sobą do problemu, a następnie wyjść z nim na zewnątrz. To przełamanie się nie powinno być zignorowane, nauczyciel powinien podjąć trud zaangażowania się w sprawę. Oczywiście sam może szukać pomocy rozmawiając np. z pedagogiem szkolnym, ale to on powinien być osobą „pierwszego i stałego kontaktu”. Badania w tym zakresie potwierdzają że ze względu na wiele obaw (np. uznania przez specjalistę, że nie wszystko jest ze mną w porządku) młodzież nie darzy zaufaniem instytucji czy osób najlepiej przygotowanych do pomocy, są one często dla nich zbyt odległe, zbyt obce.

Wybór modelu powinien również być zależny od wieku osoby radzącej się. W przypadku dzieci, zakładając ich niesamodzielność, a także ze względu na bezpieczeństwo czy też przewagę posiadanej wiedzy i doświadczenia rodzice (opiekunowie) częściej wybierają modele poradnictwa dyrektywnego. Jednak wraz z wiekiem powinno następować przesuwanie w kierunku poradnictwa dia-

153

1

B. Wojtasik, Doskonalenie nauczycieli w pracy doradczej, Edukacja Dorosłych 1996, nr 1, s. 63.