31945 P1520699

początek opisanym powyżej kanalikom żółciowym. Przez ten biegun hepato-cytu wydalane są składniki żółci. Taki układ sprawia, że w obrębie zrazika wątrobowego nigdy nie dochodzi do wymieszania składników żółci i składników krwi. Wśród komórek śródbłonka naczyń włosowatych wątroby występują specyficzne komórki gwiaździste należące do układu siateczkowo-śródbłon-Jcowego. Komórki te mąją właściwości fagocytame (patrz str. 93).

6.10.2. Skład i rola żółci

Komórki wątrobowe produkują składniki żółci, które wydzielane są do leżącego na styku dwóch hepatocytów kanalika żółciowego. Ilość żółci produkowana w ciągu doby przez wątrobę konia wynosi ok. 7,0 1, krowy 4,5 1, świni 3,0 1 i owcy 0,7 1. Skład żółci jest następujący: H₂0 (93-95%), sole kwasów żółciowych, barwniki, cholesterol, fosfolipidy, kwasy tłuszczowe, aniony: Cl“, HCOg", kationy: Na⁺, K⁺, Ca²⁺

Najważniejszą funkcję fizjologiczną, spośród składników żółci odgrywają sole kwasów żółciowych. Są to sodowe lub potasowe sole kwasu glikocho-lowego (u psa i świni) i taurocholowego (u przeżuwaczy i konia). Związki te, wydzielane wraz z żółcią do dwunastnicy powodują: 1) emulgację tłuszczów pokarmowych, dzięki czemu mogą one być trawione przez lipazy trzustkowe, 2) wchłanianie produktów trawienia tłuszczów do wnętrza enterocytów, i3) alkalizowanie (wraz z innymi składnikami żółci) treści pokarmowej dwunastnicy i pobudzanie perystaltyki jelit.

Barwniki żółci, to bilirubina i biliwerdyna. Powstają one jako produkt przekształcania hemu, który pochodzi z rozpadu hemoglobiny, wydobywającej się ze zniszczonych w wątrobie starych erytrocytów. W jelicie grubym bilirubina zmieniana jest w urobilinogen, a następnie w sterkobilinę. Związek ten, jako barwnik kału, wydalany jest z organizmu. Część urobilino-genu wchłaniana jest z jelita grubego do krwi, skąd trafia do nerek i moczu jako urobilina czyli barwnik moczu. W taki sposób organizm pozbywa się silnie toksycznych związków, jakimi są bilirubina i biliwerdyna.

; Żółć wytwarzana jest stale i wydalana do pęcherzyka żółciowego, w którym podlega zagęszczaniu. Sole kwasów żółciowych, po spełnieniu swoich funkcji w dwunastnicy przesuwane są wzdłuż jelita aż do końcowego odcinka “jelita biodrowego. Z tego miejsca są wchłaniane do krwi i wracają do wątroby. Zjawisko to nazywane jest krążeniem jelitowo-wątrobowym soli kwasów żółciowych. Odbywa się ono od 6 do 8 razy na dobę. Powrót tych związków do wątroby jest głównym czynnikiem pobudzającym wytwarzanie żółci. Oprócz tego produkcję żółci stymuluje nerw błędny i czynniki humoralne - gastryna, sekretyna, histamina i glukagon. Hormon cholecystokinina wzmaga wydzielanie żółci z pęcherzyka żółciowego.

165